Του Σπύρου Τζίντζου, Τεχνικού Συμβούλου της Ειδικής Διαχείρισης της Γ.Μ.Μ. Α.Ε. ΛΑΡΚΟ, Πρώην Διευθύνων Σύμβουλος-Μελος του δς του ΣΜΕ
Οι επόμενες 30-45 ημέρες θα κρίνουν αν η άλλοτε κραταιά ναυαρχίδα της ελληνικής εξορυκτικής και μεταλλουργικής βιομηχανίας θα επιστρέψει σε ένα λαμπρό μέλλον.
Είναι γνωστό ότι η ΛΑΡΚΟ εδώ και 34 μήνες με νόμο του κράτους ( 4664/2020) βρίσκεται υπό Ειδική Διαχείριση σε μία πορεία με στόχο την ιδιωτικοποίηση της . Ενδιαφερόμενοι επενδυτές ( τρείς τον αριθμό) έχουν ολοκληρώσει τις αναλύσεις τους στα δεδομένα της εταιρείας στο Virtual Data Ρoom και αναμένουν κάποιες τελικές απαντήσεις σε δύο βασικά θέματα.
- Το κείμενο της σύμβασης υπεκμίσθωσης του πυρομεταλλουργικού εργοστασίου στην Λάρυμνα από την πλευρά του ΤΑΙΠΕΔ (μετά από την έγκριση της από τα συναρμόδια Υπουργεία καθότι το εργοστάσιο κατοχυρώθηκε στο Δημόσιο με απόφαση Διαιτητικού δικαστηρίου .
- Την επίλυση του εργασιακού, δηλαδή τις ομαδικές απολύσεις στις οποίες θα προχωρήσει η Ειδική Διαχείριση με την πληρωμή αποζημιώσεων , παροχή ενός κοινωνικού πακέτου στις διάφορες ηλικιακές ομάδες των εργαζομένων, τις αναγκαίες επαναπροσλήψεις ορισμένου χρόνου για την ασφαλή λειτουργία των εγκαταστάσεων έως την τελική υπογραφή των συμβάσεων πώλησης των ορυχείων και άλλων πάγιων στοιχείων και της σύμβασης της προηγούμενης παραγράφου.
Ο σχεδιασμός είναι να δοθούν ταυτόχρονα ανεξάρτητες προσφορές και για τα δύο αντικείμενα δηλαδή υπεκμίσθωση μεταλλουργικού εργοστασίου και αγορά ορυχείων και μηχανολογικού εξοπλισμού και σύμφωνα με το “shoot out clause” να μπορεί ο πλειοδότης του ενός διαγωνισμού προσφέροντας το ποσό του πλειοδότη του άλλου διαγωνισμού να γίνει κάτοχος του συνόλου των δραστηριοτήτων και πάγιων στοιχείων της εταιρείας.
Θα είναι όμως επιτυχής η κατάληξη αυτού του στόχου, να ευρεθεί δηλαδή επενδυτής?
Ας δούμε τις προοπτικές του μετάλλου και τα δεδομένα της ΛΑΡΚΟ και της χρονικής συγκυρίας.
Α. Προοπτικές του Νικελίου-Κοβαλτίου και του σιδηρονικελίου.
Μία πολύ πρόσφατη μελέτη του οίκου Roskill (2021) αναφέρει ότι μόνο για την παραγωγή μπαταριών για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα σε ένα βασικό σενάριο αναμένεται μία αυξηση της ζήτησης από 17 kt το 2020 σε 542 kt Νi το έτος 2040 μόνο στην Ε.Ε.27, παγκοσμίως δε από 92 kt σε 2,6 Mt.
Σε αυτά τα νούμερα θα πρέπει να προστεθούν και οι ανάγκες για την παραγωγή μπαταριών για τη αποθήκευση ενέργειας από τις ΑΠΕ.
Το κοβάλτιο, το οποίο περιέχεται στα λατεριτικά κοιτάσματα της ΛΑΡΚΟ αναμένεται να έχει μια εξίσου μεγάλη αύξηση στις επόμενες 2 δεκαετίες.
Το νικέλιο βέβαια για τις παραπάνω χρήσεις δεν είναι υπό την μορφή σιδηρονικελίου, αυτό που παράγει η ΛΑΡΚΟ ως τελικό προϊόν, αλλά υπο την μορφή θεϊκού άλατος του νικελίου.
Και για το σιδηρονικέλιο όμως οι προοπτικές είναι σταθερές έως αυξητικές.
Η ΛΑΡΚΟ παράγει ως τελικό προϊόν της πυρομεταλλουργικης διαδικασίας κοκκοποιημένο σιδηρονικέλιο (18-25% Νi – 82-75% Fe) το οποίο χρησιμοποιείται αποκλειστικά στην παραγωγή ανοξείδωτου χάλυβα. Είναι ο μοναδικός παραγωγός σιδηρονικελίου στην Ε.Ε.27.
Προγράμματα βελτίωσης υποδομών στις μεγάλες οικονομίες του πλανήτη ( ΗΠΑ, Κίνα, Ε.Ε. κ.α) όπως π.χ. σιδηρόδρομοι, αυτοκινητόδρομοι, ή ακόμα και ανάγκες κατά την πράσινη μετάβαση στην ενέργεια δείχνουν το μέλλον για την ζήτηση σε ανοξείδωτους χάλυβες και κατά συνέπεια στο σιδηρονικέλιο.
Β. Δεδομένα ΛΑΡΚΟ.
Η ΛΑΡΚΟ κατέχει τα μοναδικά αποθέματα νικελίου-κοβαλτίου στην Ε.Ε.27. Έχει αποθέματα κατάλληλα για το πυρομεταλλουργικό εργοστάσιο της (περιεκτικότητα τροφοδοσίας 0.9% Νi) για τα επόμενα 20 χρόνια. Προφανώς θα είναι σε θέση να προμηθευθεί και από άλλες πηγές του εξωτερικού.
Για την παραγωγή θεϊκού άλατος του νικελίου για την ηλεκτροκίνηση και παραγωγή μπαταριών για τις ΑΠΕ , τα φτωχά κοιτάσματα στην Εύβοια και τον Αγ. Ιωάννη (περιεκτικότητα 0.4-.0.8% Νi, 0.01% Co) είναι κατάλληλα για υδρομεταλλουργικές παραγωγικές διαδικασίες και είναι της τάξεως των 130 εκατ. τόνων.
Στα αρνητικά των δεδομένων της ΛΑΡΚΟ θα πρέπει να αναφερθούν μεταξύ άλλων τα κάτωθι :
- Απαξιωμένος κινητός εξοπλισμός ορυχείων και εργοστασίου.
- Το πυρομεταλλουργικό εργοστάσιο είναι παλαιό και το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα είναι πολύ υψηλό. Χρειάζονται μεγάλες επενδύσεις στον περιορισμό εκπομπής σκόνης, CO2, και απόθεσης σκουριάς από τα ηλεκτροκάμινα.
- H υψηλή κατανάλωση ενέργειας ανά παραγόμενο τόνο σιδηρονικελίου και η υψηλή τιμή ανά MWh.
- Δεν υπάρχει υδρομεταλλουργική παραγωγική διαδικασία και κατά συνέπεια ανάγκη επενδύσεων ύψους 50 έως 450 εκατ. € , ανάλογα με την μέθοδο που θα υλοποιηθεί.
- Οι επιφανειακές εκμεταλλεύσεις των κοιτασμάτων έχουν πλέον οριακές σχέσεις αποκάλυψης και η μόνη λύση είναι η μετακίνηση προς τις υπόγειες εξορύξεις.
- Η αντίληψη περί συν-διοίκησης της εταιρείας με τα εργατικά σωματεία των διαφόρων παραγωγικών χώρων της εταιρείας γεγονός που οφείλεται βέβαια στην κρατική ιδιοκτησία των τελευταίων 30+ χρόνων.
Στα θετικά των δεδομένων της ΛΑΡΚΟ πρέπει να τονισθούν τα κάτωθι:
- Η τεχνογνωσία που έχει το στελεχιακό δυναμικό αλλά και το προσωπικό επίβλεψης. Είναι προφανές ότι σε αυτό το έμπειρο δυναμικό θα πρέπει να στηριχθεί ο νέος ιδιοκτήτης και με αξιοκρατία και όραμα να το κινητοποιήσει για την επίτευξη των στόχων του.
- Η ύπαρξη του λιμένα στην Λάρυμνα με αδειοδοτημένη την επέκταση του για υποδοχή μεγαλύτερων πλοίων και εμπορική χρήση του.
- Οι μεγάλες εκτάσεις, ιδιόκτητες και μισθωμένες, των εξοφλημένων κοιτασμάτων όπου θα μπορούσαν να αναπτυχθούν ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά η/και αιολικά πάρκα)
Η χρονική συγκυρία.
Η Ε.Ε.27 έχει συνειδητοποιήσει το πρόβλημα της εξάρτησης που υπάρχει για τις ορυκτές πρώτες ύλες ειδικά για προηγμένα τεχνολογικά προϊόντα. Οικονομικές αναταραχές, η πρόσφατη πανδημία και τα προβλήματα στην αλυσίδα προμηθειών και ακόμη περισσότερο η πρόσφατη γεωπολιτική κρίση με τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις συνεπακόλουθες κυρώσεις καταδεικνύουν την ανάγκη της Ένωσης να έχει μία μίνιμουμ παραγωγή στρατηγικών πρώτων υλών στα κράτη μέλη της.
Ειδικά στο νικέλιο όπου η Ρωσία καλύπτει πάνω από το 10% της παγκόσμιας παραγωγής η τιμή του μετάλλου έχει σταθεροποιηθεί σε υψηλά επίπεδα και η εκτίμηση είναι ότι θα παραμείνει εκεί σύμφωνα και με τα παραπάνω γραφέντα.
Είναι προφανές ότι οι αναγκαίες επενδύσεις του νέου ιδιοκτήτη θα δύνανται να υπαχθούν σε Ελληνικά και Ευρωπαϊκά αναπτυξιακά προγράμματα τα οποία θα έχουν στόχο την επίτευξη της απεξάρτησης της Ε.Ε.
Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι θα υπάρξει επενδυτής γεγονός που θα σημάνει την επιστροφή της ΛΑΡΚΟ στο λαμπρό μέλλον του νικελίου.
