Μόνο κεραυνός εν αιθρία δεν ήταν η ανακοίνωση του Τραμπ ότι σχεδιάζει να επιβάλει, από τις αρχές Ιουνίου, δασμούς 50% στις εισαγωγές προϊόντων του ευρωπαϊκού μπλοκ. Πολύ δε περισσότερο οι βαριές κουβέντες του προέδρου των ΗΠΑ πως δεν αναζητά συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση: Σε ανάρτησή του (στο Truth Social) «επιτέθηκε» στην ΕΕ, κατηγορώντας την για άδικες εμπορικές πρακτικές, και δήλωσε ότι οι διαπραγματεύσεις για μια νέα συμφωνία αποτυγχάνουν. «Συνεπώς, προτείνω έναν άμεσο δασμό 50% στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αρχής γενομένης από την 1η Ιουνίου 2025», ήταν το μότο Τραμπ.
Για μερίδα αναλυτών η ανακοίνωση επισπεύστηκε, καθώς είχε προηγηθεί η συμφωνία Ουάσιγκτον-Πεκίνου για εκατέρωθεν «πάγωμα» των δασμών για διάστημα 90 ημερών. Άλλωστε, κοινός τόπος είναι ότι για τη διοίκηση της Ουάσιγκτον δεν υφίστανται G20 και G7, ει μη μόνον G2, δηλαδή ΗΠΑ vs Κίνα, και ότι ο Τραμπ και η ομάδα του θα ήθελαν άλλη ηγεσία στην Ευρώπη. Ωστόσο, ο ίδιος, όπως διευκρίνισε, θα εξέταζε το ενδεχόμενο «μιας μικρής καθυστέρησης» αν ευρωπαϊκές εταιρείες δεσμεύονταν να δημιουργήσουν εργοστάσια παραγωγής στις ΗΠΑ. Αρκετές είναι οι επιχειρήσεις που έχουν ήδη ανακοινώσει τα σχέδιά τους για μεταφορά –ακόμη δε περισσότερες εκείνες που τη σχεδιάζουν.
Ποιον θα «χτυπούσε» καταρχάς η επιβολή δασμών 50%, σύμφωνα με την Capital Economics; Ένα τέτοιο ποσοστό στην ΕΕ θα ήταν υπερδιπλάσιο από αυτό που είχε ανακοινωθεί την (κατά Τραμπ) «Ημέρα Απελευθέρωσης» (της 2ας Απριλίου) και θα μπορούσε να μειώσει το ΑΕΠ της Γερμανίας ακόμη και έως 1,7% μέσα στην τριετία 2025-2027. Ειδικά για τη γερμανική οικονομία δεν θα ήταν ό,τι καλύτερο, αφενός λόγω της ευάλωτης, πολιτικά, θέσης του Φρίντριχ Μερτς, αφετέρου του οριακού σημείου στο οποίο έχει περιέλθει η ισχυρότερη χώρα της Ευρώπης.
Βέβαια, ο Σκοτ Μπέσεντ έσπευσε να υπαινιχθεί (στο Fox News) ότι οι απειλές Τραμπ έχουν στόχο να πιέσουν τις Βρυξέλλες προκειμένου να συνάψουν νέα εμπορική συμφωνία, σε αντίθεση με τις δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου ότι η Ουάσιγκτον δεν επιδιώκει συμφωνία. «Πιστεύω ότι αυτό είναι απλώς απάντηση στον ρυθμό της ΕΕ…», δήλωσε ο υπ. Οικονομικών των ΗΠΑ. Και, όντως, είναι να απορεί κάποιος με τον τρόπο που λειτουργεί η ΕΕ –που λειτουργούν οι Βρυξέλλες. Υφίσταται μια ενιαία έκφραση και θέση της Ευρώπης; Έχει καταφέρει η γραφειοκρατία της Κομισιόν να επιταχύνει τον χρόνο λήψης αποφάσεων; Διαθέτουν τα διάφορα οικονομικά/επιχειρηματικά συμφέροντα μηχανισμούς αντιστάθμισης έναντι του σταθερού, εδώ και χρόνια, πιεστικού ανταγωνισμού του Πεκίνου και εσχάτως της αλλαγής στάσης της Ουάσιγκτον; Διαθέτει η ΕΚΤ «εργαλεία» διαχείρισης ακραίων κρίσεων, ανεξέλεγκτων καταστάσεων και hedging των πολιτικών Τραμπ; Υφίσταται επί της ουσίας ενιαίο χρηματοπιστωτικό σύστημα, με πανευρωπαϊκή εγγυοδοσία, λ.χ. καταθέσεων;
Ενδεικτικά και μόνο, θέτουμε ορισμένα ερωτήματα που εύλογα δημιουργούνται σε κάθε καλοπροαίρετο αναγνώστη. Δεν θα παραπέμψω στις προειδοποιήσεις της ίδιας της Κριστίν Λαγκάρντ, και συγκεκριμένα στην έκθεση της ΕΚΤ με τον εύγλωττο τίτλο «Ένα ταχέως μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον θα μπορούσε να απειλήσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της ζώνης του ευρώ…», σύμφωνα με τους οικονομολόγους Maurizio Michael Habib, Oscar Schwartz Blicke, Emilio Siciliano και Jonas Wendelborn, αναφορικά με τη συσχέτιση του ράλι για τις τιμές του χρυσού με την εκτίμηση κινδύνου στις αγορές. Το θέμα του χρυσού όμως είναι από τα μείζονα και χρήζει ευρύτερης ανάλυσης, σε πιο κατάλληλο χρόνο.
Το πρόβλημα για την ΕΕ είναι ότι το σύστημα Τραμπ επείγεται –συνοπτικά αναφέρεται η άνοδος στα επιτόκια των στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ για τρίτη διαδοχική εβδομάδα. Σύμφωνα με το Bloomberg, η απόδοση του μέσου 30ετούς σταθερού δανείου είχε αυξηθεί στο 6,86% από 6,81% μία εβδομάδα νωρίτερα. Τι σημαίνει αυτό; Το υψηλό κόστος δανεισμού και η αυξανόμενη οικονομική αβεβαιότητα έχουν υποχρεώσει τους (δυνητικούς) αγοραστές κατοικιών να κάνουν πίσω ακριβώς τη στιγμή που όλο και περισσότερες καταχωρίσεις ακινήτων εμφανίζονται στην αγορά.
Συγκεκριμένα, περί τις 56.000 συμφωνίες αγοράς ακυρώθηκαν τον Απρίλιο –σχεδόν το 14% των κατοικιών που συμφωνήθηκαν (με συμβόλαιο), σύμφωνα με τη Redfin Corp. Πρόκειται για το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί τον Απρίλιο από το 2017. Παράλληλα, οι μεταπωλήσεις κατοικιών μειώθηκαν τον Απρίλιο στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων επτά μηνών, σύμφωνα με την Εθνική Ένωση Κτηματομεσιτών. Ήταν επίσης η πιο αδύναμη επίδοση για τον Απρίλιο από το 2009. Γιατί παρατίθενται αυτά τα στοιχεία; Νομίζω ότι δεν ξεχνάμε πώς (και από ποιον κλάδο) πυροδοτήθηκε η μεγάλη κρίση του 2008. Σε αυτήν τη συγκυρία, στην ευρωπαϊκή πλευρά, στη μεγαλύτερη οικονομία της, η Βundesbank προειδοποιεί ότι η Γερμανία παραμένει στάσιμη υπό την πίεση των δασμών. Διάφορα βάρη εξακολουθούν να υπάρχουν και η αυστηρότερη δασμολογική πολιτική της κυβέρνησης των ΗΠΑ δημιουργεί πρόσθετα εμπόδια. Και το IfO προειδοποιεί τον Φρίντριχ Μερτς για την οικονομική πολιτική του.
