Ηχηρό “παρών” έδωσε ο κ. Ιωάννης Χατζηθεοδοσίου, Πρόεδρος Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών (Ε.Ε.Α.), Επίτιμος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πειραιά, στο 3o Greek Corporate Governance Summit.

Στην ομιλία του με θέμα «Η Εταιρική Διακυβέρνηση είναι θεμέλιο για τη μακροχρόνια επιτυχία»  ο κ. Χατζηθεοδοσίου τόνισε:

“Είναι πάντα ενδιαφέρον να συμμετέχει κάποιος σε μία συζήτηση ενός τόσο κρίσιμου ζητήματος για το παρόν και το μέλλον των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων: τη σημασία της Εταιρικής Διακυβέρνησης.

Πριν προχωρήσουμε όμως, επιτρέψτε μου μια απλή και ουσιαστική υπενθύμιση. Εταιρική Διακυβέρνηση είναι το σύνολο των αρχών, των διαδικασιών και των δομών που εξασφαλίζουν ότι μια επιχείρηση λειτουργεί με διαφάνεια, υπευθυνότητα και στρατηγική λογική. Στόχος της εταιρικής διακυβέρνησης είναι να διασφαλίσει ότι η εταιρεία λειτουργεί με ηθική και διαφανή τρόπο, προστατεύοντας τα συμφέροντα των μετόχων, των εργαζομένων, των πελατών και άλλων ενδιαφερόμενων μερών. Από αυτό και μόνο γίνεται εύκολα αντιληπτό το πόσο σημαντικό ρόλο έχει για το επιχειρείν.
Πολύ συχνά ο όρος συνδέεται με τις μεγάλες πολυεθνικές και τις εισηγμένες εταιρείες.

Όντως, υπήρχε αυτή η σύνδεση, η πιο στενή σχέση αν θέλετε. Όμως πλέον, η Εταιρική Διακυβέρνηση δεν είναι προνόμιο των “μεγάλων” – είναι ανάγκη των υγιών και μακρόπνοων επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως μεγέθους.

Επιτρέψτε μου -και ως Πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών – να εστιάσω στο πεδίο της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Στη χώρα μας, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν πάνω από το 95% της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Είναι ο κορμός της ελληνικής οικονομίας, η ατμομηχανή της. Και δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό.

Πολλές από αυτές λειτουργούν χωρίς θεσμικό πλαίσιο διακυβέρνησης, βασισμένες αποκλειστικά σε προσωπικές σχέσεις, προφορικές συμφωνίες και την καλή θέληση των ανθρώπων που τις διευθύνουν. Είναι ουσιαστικά πρακτικές πάνω στις οποίες βασίστηκε στο παρελθόν η ελληνική μικρομεσαία επιχειρηματικότητα με πολλές επιχειρήσεις να μεγαλουργούν”.

Και συνέχισε:

“Όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η ζωή έχει εξελιχθεί και μαζί της κάποιοι κανόνες του επιχειρείν. Ότι ίσχυε μέχρι τώρα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μπορεί να λειτουργεί προσωρινά. Γιατί όταν έρθει κάποια κρίση ή η ανάγκη για ανάπτυξη είναι αναγκαίο να υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες, σαφείς ρόλοι, σχεδιασμός διαδοχής, ασφάλεια για επενδυτές ή για συνεργάτες.

Όταν υπάρχουν οι αναγκαίες προϋποθέσεις δηλαδή ξεκάθαροι ρόλοι, καταγεγραμμένες πολιτικές και εσωτερικός έλεγχος, οι συνεργάτες, οι εργαζόμενοι και οι επενδυτές νιώθουν εμπιστοσύνη.

Όταν το περιβάλλον αλλάζει –όπως είδαμε στην πανδημία, στην ενεργειακή κρίση ή στις αναταράξεις των αγορών– οι επιχειρήσεις με καλά θεμέλια είναι αυτές που μπορούν να σταθούν στα πόδια τους.

Εδώ όμως θέλω να βάλω μία άνω τελεία. Για να στηριχθεί μία επιχείρηση απαιτείται χρηματοδότηση η οποία τις περισσότερες φορές δίνεται από τις τράπεζες μέσω δανεισμού.

Και ξέρουμε πολύ καλά ότι οι τράπεζες εξετάζουν πάρα πολύ, σχεδόν σε υπερβολικό βαθμό, διάφορες παραμέτρους για να δώσουν την έγκριση για χορήγηση κάποιου δανείου. Οι προϋποθέσεις όμως που τίθενται, τις περισσότερες φορές οδηγούν σε αποκλεισμό οποιαδήποτε χρηματοδότησης τη συντριπτική πλειονότητα των μικρών, πολύ μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων της χώρας.

Να μιλάμε λοιπόν για την Εταιρική Διακυβέρνηση, να επιζητούμε την εξέλιξη αλλά να απαιτούμε να υπάρχει και μία είδους ισότητα στην αντιμετώπιση των επιχειρήσεων. Εδώ πρέπει να αλλάξουν πολλά. Αν μία μικρομεσαία επιχείρηση δεν στηριχθεί από το χρηματοπιστωτικό σύστημα ή από προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης ή του ΕΣΠΑ την ώρα που το έχει πραγματικά ανάγκη, αυτό μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στο κλείσιμο της.

Για την ώρα βλέπουμε μία τελείως διαφορετική στάση των τραπεζών απέναντι στις μικρότερες επιχειρήσεις και κατά τη γνώμη μας αυτό πρέπει να αλλάξει και μάλιστα άμεσα. Ήδη βλέπουμε στην αγορά τις συνέπειες του αθέμιτου ανταγωνισμού και το πόσο δύσκολη είναι η προσπάθεια βιωσιμότητας για τις περισσότερες επιχειρήσεις. Καμία οικονομία όμως δεν στηρίχθηκε αποκλειστικά στις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις και αυτό είναι κάτι που πρέπει να μελετήσει πολύ σοβαρά η κυβέρνηση”.

Σχετικά με την εταιρική διακυβέρνηση στο πεδίο της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας ο ίδιος δήλωσε:

Επανέρχομαι στο θέμα της σημασίας της Εταιρικής Διακυβέρνησης στο πεδίο της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και ειδικά στο κομμάτι των οικογενειακών επιχειρήσεων που είναι ένα ζωτικό κομμάτι του επιχειρείν. Εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις τέτοιου είδους και ανάλογου μεγέθους συντήρησαν γενιές και γενιές. Άνθρωποι πρόκοψαν, δημιούργησαν συνθήκες ανάπτυξης, άφησαν στέρεα θεμέλια που τα παιδιά τους πάτησαν επάνω και προχώρησαν και αυτά, μεγαλώνοντας και την επιχείρηση. Γενικά η οικογενειακή επιχείρηση έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην οικονομική αλλά και κοινωνική πορεία της χώρας. Μην ξεχνάμε ότι πάντα οι Έλληνες είχαμε ένα ιδιαίτερο δέσιμο με την οικογένεια. Και εξασφάλιζε στα μέλη της ασφάλεια και στήριξη ενώ ήταν και σημαντική αιτία διατήρησης της κοινωνικής συνοχής.

Τώρα πλέον που το επιχειρείν έχει αλλάξει και έχει γίνει πιο σύνθετο συγκριτικά με το παρελθόν αλλά και πολύ πιο ανταγωνιστικό, είναι εξαιρετικά σημαντικό να υπάρχει προετοιμασία για το ποιος και πώς θα ηγηθεί την επόμενη ημέρα. Δυστυχώς, όπως έχει αποδειχθεί στην πράξη, αν δεν υπάρχει τέτοιου είδους προεργασία παραμονεύει ο κίνδυνος της κατάρρευσης της επιχείρησης.

Δεν μιλάμε για γραφειοκρατία ή για υπερβολικά κόστη. Στην πράξη, μία μικρομεσαία επιχείρηση μπορεί να εφαρμόσει βασικές αρχές εταιρικής διακυβέρνησης με απλά βήματα:

Σαφής κατανομή αρμοδιοτήτων: ποιος αποφασίζει, ποιος εκτελεί, ποιος ελέγχει.

Τήρηση πρακτικών, ακόμα και σε μικρές συσκέψεις.

Τακτική αναφορά οικονομικών και επιχειρησιακών στοιχείων.

Θεσμοθέτηση συμβουλίου – έστω και άτυπου – με συμβουλευτικό χαρακτήρα.

Καθορισμός διαδικασίας διαδοχής και μελλοντικής στρατηγικής. Είναι απλές αλλά απόλυτα αναγκαίες κινήσεις που μπορούν να εξασφαλίσουν την επιτυχημένη πορεία μίας οικογενειακής επιχείρησης.

Να έρθω τώρα στο κομμάτι του ρόλου που μπορούν να έχουν φορείς όπως τα Επιμελητήρια. Ως Πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών σας διαβεβαιώ ότι το Επιμελητήριο μας αγωνίζεται για την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με προγράμματα κατάρτισης, καθοδήγησης και εργαλείων Εταιρικής Διακυβέρνησης. Χρειάζεται όμως και η στήριξη της Πολιτείας: να ενσωματώσει κίνητρα για τις ΜμΕ που υιοθετούν τέτοιες πρακτικές, να ενισχύσει την πρόσβασή τους σε τεχνογνωσία, να συνδέσει την εταιρική διακυβέρνηση με τη χρηματοδότηση και τις δημόσιες συμβάσεις. Σε αυτό το σημείο τα Επιμελητήρια της χώρας μπορούν να παίξουν σημαίνοντα ρόλο γιατί ως συνομιλητές με την Πολιτεία μπορούν να ασκήσουν επιπλέον πιέσεις και να καταθέσουν στοχευμένες προτάσεις, πάντα με γνώμονα την προστασία και πρόοδο των μελών τους.

Και κατέληξε:

Αγαπητοί φίλοι, η Εταιρική Διακυβέρνηση δεν είναι “πολυτέλεια”, είναι απαραίτητο εργαλείο. Είναι η γέφυρα που μας οδηγεί από την επιχειρηματικότητα της επιβίωσης, στην επιχειρηματικότητα της δημιουργίας και της ανάπτυξης. Το μέλλον της ελληνικής οικονομίας περνά μέσα από βιώσιμες, υπεύθυνες, διαφανείς και δυναμικές ΜμΕ. Ας κάνουμε, λοιπόν, όλοι μαζί το βήμα προς τα εμπρός.

©Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος/PHOTOPRESS Θ&Α Αναγνωστόπουλοι