Από τον Κωνσταντίνο Κετσιετζή
Αυτό που πριν από μερικά χρόνια φάνταζε σενάριο επιστημονικής φαντασίας, σήμερα, είναι πραγματικότητα. Η Ελλάδα εκτοξεύει μικροδορυφόρους, σχεδιάζει τον πρώτο αμυντικό δορυφόρο, φιλοξενεί ένα δυναμικό οικοσύστημα με πάνω από 80 εταιρείες και 2.500 εργαζομένους και σχεδιάζει τη νέα της στρατηγική.
Πριν από μερικά χρόνια, οποιαδήποτε συζήτηση για «την πολιτική της χώρας μας για το Διάστημα» και την «ελληνική διαστημική βιομηχανία» θα αντιμετωπιζόταν με ειρωνεία, ως κάτι αστείο. Τώρα όμως, μετά από μια σειρά προσεκτικών κινήσεων, η Ελλάδα έχει εκτοξεύσει τους δικούς της μικροδορυφόρους, διαθέτει ένα οικοσύστημα με περισσότερες από 80 επιχειρήσεις και 2.500 εργαζομένους στον χώρο του Διαστήματος και χαράζει Εθνική Διαστημική Στρατηγική, με ορίζοντα το 2035.
Το άλμα που έχει γίνει, τα τελευταία χρόνια, στον διαστημικό τομέα είναι, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, αποτέλεσμα των αυξημένων αναγκών για την καλύτερη ανάλυση και αξιοποίηση δορυφορικών δεδομένων για ζητήματα πολιτικής προστασίας, αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, αλλά και ενίσχυσης της άμυνας και της ασφάλειας.
Παράλληλα, οι νέες δυνατότητες τηλεπικοινωνιών, σε συνδυασμό με τη βελτιωμένη πρόσβαση σε διαστημικά δεδομένα, έχουν οδηγήσει σε αύξηση της δραστηριότητας του ιδιωτικού τομέα, με ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις να μπαίνουν στο λεγόμενο “New Space Economy”. Μάλιστα, σύμφωνα με εκτιμήσεις, η διαστημική οικονομία προβλέπεται να φτάσει σε συνολική αξία το 1,8 τρισ. ευρώ μέχρι το 2035, σημειώνοντας μέση ανάπτυξη της τάξης του 9% κάθε χρόνο για την επόμενη δεκαετία.
Η θέση της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό χάρτη
Η Ελλάδα συμμετέχει από το 2005 στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) και τα τελευταία χρόνια έχει ενισχύσει συστηματικά την παρουσία της στον διαστημικό τομέα, αυξάνοντας τη συμμετοχή της στα ευρωπαϊκά διαστημικά προγράμματα. Ένα σημαντικό βήμα έγινε το 2020, όταν η χώρα μας αύξησε τη συμμετοχή της στα προγράμματα της ESA, ανοίγοντας τον δρόμο για τη μεγαλύτερη συμμετοχή ελληνικών εταιρειών στα ευρωπαϊκά διαστημικά έργα, καθώς οι συμμετοχές που καταβάλλουν οι χώρες-μέλη της ESA επιστρέφονται με τη μορφή έργων που αναλαμβάνουν εταιρείες ή οργανισμοί της κάθε χώρας (σ.σ. η λεγόμενη «γεωεπιστροφή»).
Αυτή η συμμετοχή ήταν κομβική τα προηγούμενα χρόνια για την ανάπτυξη του οικοσυστήματος επιχειρήσεων στην Ελλάδα που σχεδιάζουν και κατασκευάζουν υποσυστήματα δορυφόρων και συσκευές κεραιών για το Διάστημα, αισθητήρες που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια εκτόξευσης δορυφόρων, αλλά και λογισμικό. Σήμερα, η ελληνική διαστημική βιομηχανία έχει υλοποιήσει πάνω από 100 προγράμματα της ESA.
Υπολογίζεται ότι οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο αγγίζουν τις 80, ενώ οι εργαζόμενοί τους ξεπερνούν τους 2.500, ενώ ο κύκλος εργασιών τους αγγίζει τα 450 εκατ. ευρώ.
Το Ταμείο Ανάκαμψης ως game changer
Αυτό που άλλαξε το παιχνίδι σε ό,τι αφορά την ελληνική παρουσία στο Διάστημα ήταν η προώθηση του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που υλοποιείται σε συνεργασία με την ESA. Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 200 εκατ. ευρώ, προβλέπει την εκτόξευση 15 μικροδορυφόρων, θερμικής απεικόνισης, πολυφασματικούς και ραντάρ έως το 2026. Το πρόγραμμα είχε ως αποτέλεσμα να έρθουν στη χώρα μας και να συνεργαστούν με ελληνικές επιχειρήσεις όμιλοι με έντονη παρουσία στην Ευρώπη, όπως η ICEYE και η Open Cosmos.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, οι θερμικοί μικροδορυφόροι και οι ραντάρ μικροδορυφόροι θα συμβάλουν καθοριστικά τόσο στην παρακολούθηση όσο και στην αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών, πλημμυρών και άλλων φυσικών φαινομένων, καθώς θα παρέχουν πολλαπλές δορυφορικές λήψεις όλο το 24ωρο. Μέσω της κατάλληλης χωρικής ανάλυσης και της δυνατότητας συνεχούς παρακολούθησης της ελληνικής επικράτειας θα ενισχύσουν την ικανότητα των αρμόδιων φορέων να σχεδιάζουν και να ανταποκρίνονται αποτελεσματικά σε πολλαπλές και ταυτόχρονες κρίσεις, παρέχοντας πολύτιμα δεδομένα για τη λήψη αποφάσεων και τον συντονισμό των επιχειρήσεων προετοιμασίας, διάσωσης και ανάκαμψης.
Aπό το περιοδικό ΧΡΗΜΑ
