«H αναβάθμιση του Ελληνικού Τουριστικού Προϊόντος και οι υπεραξίες στις τουριστικές επενδύσεις» βρέθηκαν στο επίκεντρο του Panel III του Greek Real Estate Investment Forum 2024 «The golden era of Greek Real Estate».
Ομιλητές ήταν οι κ.κ. Nikos Hadjos, Founder & Managing Director, HOTELLECT – Hotel Investment Advisory /Consultant, Marriott International, Μάριος Μπρούστας, Managing Director, Head of Greece, Rothschild & Co και Μιχαήλ Ε. Σφακιανάκης, Καθηγητής Εφαρμογών Πληροφορικής και Στατιστικής στη Διοίκηση Επιχειρήσεων & Πρύτανης του Πανεπιστημίου Πειραιώς.
Ο κ. Hadjos στην τοποθέτησή του σχετικά με τους παράγοντες ανάπτυξης του κλάδου, ανέφερε:
Ο πρώτος μοχλός είναι οι πολύ χαμηλές τιμές που είχαμε συγκριτικά με ανταγωνιστικές χώρες στο real estate. Δεύτερος μοχλός ήταν η αλλαγή πλεύσης στις προτιμήσεις των καταναλωτών και ακολούθως των επενδυτών ως προς το leisure destination. Τρίτος μοχλός ήταν η σταδιακή μείωση της δύναμης των tour operators που μέχρι πρότινος αποτελούσαν τους “μονάρχες” της ταξιδιωτικής βιομηχανίας στη Μεσόγειο. Τεράστιο σοκ δε, αποτέλεσε η πτώχευση της Τhomas Cook. Τέταρτος μοχλός ήταν η γρήγορη ανάπτυξη των διεθνων brands στην Ελλάδα. Όταν ήρθαμε από το Ντουμπάι ως εκπρόσωπος της Marriott ήμασταν μόνοι μας. Το 2016 υπήρχαν μόνο 10 διεθνή brands στην Ελλάδα. Σήμερα είναι 25. Ένας ακόμη μοχλός ανάπτυξης είναι η είσοδος ξένων θεσμικών επενδυτών που δουλεύουν αποκλειστικά με διεθνείς αλυσίδες. Έτσι, για καθε καινούργια εξαγορά άλλη μια σημαία πολυεθνικής έχει μπει σε ελληνικό έδαφος. Αυτό δίνει ώθηση στους εγχώριους “to raise up their game”, να βελτιώσουν τις υπηρεσίες τους.
Και έχουμε τέλος τα success stories των ξένων επενδυτών στην Ελλάδα.
Θέλω να σας δώσω ένα καλό παράδειγμα πώς ένα διεθνές brand μπορεί να δημιουργήσει την αναγνωρισιμότητα ενός προορισμού. Το νέο 5στερο ξενοδοχείο στην Τήνο, διαθέτει 77 δωμάτια. Η Τήνος για εμάς τους Έλληνες είναι παραδοσιακά ένα μέρος για θρησκευτικό τουρισμό. Αυτό δειλά-δειλά αλλάζει, αναδεικνύεται π.χ. και η γαστρονομία του νησιού. Δεν θα πάει ένας ξένος να κάνει τις διακοπές όπως τις ξέρουμε. Μόλις είχε ανοίξει το ξενοδοχείο το επισκέφτηκε ένας Αμερικανός τουρίστας. Όταν ρωτήθηκε πώς επέλεξε να έρθει εκεί είπε ότι ενημερώθηκε από το guest loyalty list της Marriott. Mας είπαν ότι το κοιτάζαν, είδαν ωραίες φωτογραφίες και αποφασίσαν να έρθουν εκεί. Πρόκειται για ένα πολύ καλό παράδειγμα για το πώς δημιουργείται μια καλή ευκαιρία να προβληθεί περαιτέρω η Ελλάδα.
Ας μην ξεχνάμε και τα παραδείγματα ενός τρίστερου και τετράστερου ξενοδοχειακού προϊόντος. Σε αυτα τα ξενοδοχεία είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις που μια διεθνής μπράντα θα επενδύσει. Οι αποδόσεις τους ωστόσο είναι είναι εντυπωσιακές. Δεν πρέπει συνεπώς μια αλυσίδα να είναι να είναι συνυφασμένη με υπηρεσίες αποκλειστικά πολυτελείας ή υπερ-πολυτελείας. Οι επενδυτές που επενδύουν σε αυτόν τον κλάδο στο εξωτερικό έχουν πολύ πιο καλές αποδόσεις, καθώς τα συγκεκριμένα ξενοδοχεία δεν διαθέτουν πολλά μπαρ ή εστιατόρια κάτι που συνεπάγεται πιο πολλά έξοδα.
O κ. Μπρούστας δήλωσε:
Ο ρόλος μας είναι να λειτουργούμε ως οικονομικός σύμβουλος σε εταιρείες. Δουλεύουμε με εταιρείες που προσπαθούν να χτίσουν πλατφόρμες. Η Ελλάδα πέρασε από ένα στάδιο ως value investing, σε ένα νέο στάδιο, στο growth investing που σημαίνει ότι πλέον επενδύεις γιατί μπορείς να μεγαλώσεις την αξία της επένδυσης που έχεις ήδη κάνει. Αυτό για να γίνει απαιτεί πλατφόρμες, εταιρείες με operating models, με υπαλλήλους που έχουν διάφορες ικανότητες. Εμείς βοηθάμε αυτές τις εταιρείες να φτάσουν σε ένα σημείο που χρειάζονται επένδυση. Οι ξένοι επενδυτές ενδιαφέρονται πολύ για την Ελλάδα αλλά δεν υπάρχουν πολλά investable assets σε αυτόν τον χώρο. Η επενδυτική τάση θα πρέπει να συνεχιστεί, να δημιουργηθούν εκείνα τα trends που θα συνεισφέρουν στο να μεγαλώσει το ενδιαφέρον από πλευράς των ξένων επενδυτών.
Ο κάθε επενδυτής έχει ένα δίλημμα πάντα πριν πάρει μια αποφαση: αξία είναι αξία του ακινήτου στο οποίο επενδύω ή η αξία της κερδοφορίας που αφήνει; Η πρώτη απόφαση αφορά όσους έχουν 1 ή δύο ακίνητα και τα διαχειρίζονται, βγάζουν ή δεν βγάζουν κάτι και μετά το πωλούν. Ο άλλος τρόπος αφορά όσους βλέπουν τα ακίνητα σαν κίνητρο κερδοφορίας. Είναι επενδύσεις που γίνονται με βάση την αξία του ebitda. Θέλει οργάνωση, επένδυση και το κουράγιο να πας και αλλού. Αυτό το κομμάτι υπάρχει και στην Ελλάδα αλλά όχι στο σωστό μέγεθος. Απαιτεί οργανωση και επιχειρήσεις που έχουν μια δυναμικότητα. Υπάρχει πιθανότητα ανάπτυξης μεγάλων χαρτοφυλακίων και για την Ελλάδα αλλά χρειάζονται επενδυτές με αυτό το mindset.
O κ. Σφακιανάκης ανέφερε:
Μιλώντας σαν Πανεπιστήμιο Πειραιώς υπηρετούμε τον τουρισμό, έχουμε το ιστορικότερο μεταπτυχιακό για τον Τουρισμό και παράλληλα έχουμε το πρώτο τμήμα Τουρισμού που ιδρύθηκε στη χώρα, το 2017. Η στόχευση που πρέπει να έχει η χώρα μας είναι όχι να κάνει τα 30 εκατ. τουριστών να φτάσουν 40 εκατ. αλλά να δημιουργήσει τουρισμό αξίας. Ο τουρισμός υψηλής αξίας σημαίνει ότι ο τουρίστας είναι δεδομένο πως θα περάσει καλά στη χώρα μας.
Η Ελλάδα έχει μείνει πίσω στο κομμάτι της ανάπτυξης εμπειρίας. Υπάρχουν παγκοσμίως σημεία που πάει ο τουρίστας για να αποκτήσει εμπειρία, σημεία που είναι πλαστά. Η Ελλάδα έχει αληθινά σημεία να δώσει, αλλά είναι πίσω στο κομμάτι της ανάπτυξης εμπειρίας. Εάν καταφέρουμε να πετύχουμε στο δημιουργικό κομμάτι, μπορούμε να κλείσουμε τη Eurodisney. Η εμπειρία θα γίνει πόλος έλξης πολύ σημαντικός σε παγκόσμιο επίπεδο. Διαθέτουμε το κομμάτι της εμπειρίας, από την αρχαία ελληνική σκέψη και την αρχαία μυολογία, διαθέτουμε τον ήλιο, τη θάλασσα, μια καλή γεωπολιτική θέση. Όλα αυτά, αν μειώσουμε τις δυσλειτουργίες που έχουμε θα δημιουργήσουν ένα πολύ καλό αποτύπωμα σε όλο αυτό το κομμάτι. Όσον αφορά στις νέες τεχνολογίες, ο καθηγητής είπε: Στα μεταπτυχιακά μας επιχειρούμε να δώσουμε αυτές τις νέες τεχνολογίες στους φοιτητές, ώστε να μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν στο μέλλον. Οι τεχνολογίες εξελίσσονται συνεχώς, ενέχουν μέσα τους την ΑΙ μπορούν να δώσουν το add – in στο κομμάτι του τουρισμού.
Σχετικά με τις προκλησεις με το νέο χωροταξικό είπε ότι πρόκειται για ένα πολυδαίδαλο ζήτημα.
“Η καθυστερηση δεν μας εκπλήσσει, υπάρχουν τοπικά χωροταξικά που θα πρέπει να συμπεριληφθούν ή να τροποποιηθούν σε σχέση με το συνολικό χωροταξικό. Θα πρέπει να είναι ευέλικτο, με κόκινες γραμμές. Οι καθυστερήσεις επενδύσεων είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι που πρέπει να ληφθεί υπόψη. Ο επενδυτής πρέπει να έχει ένα ορατό χρονοδιάγραμμα. Όταν δεν έχεις αποτυπώσει πλήρως την κατάσταση, αυτό είναι ένας παράγοντας να αποχωρήσει αυτή η επένδυση” είπε.
