Στα υψηλότερα επίπεδα από το 2011 βρίσκεται πλέον ο Γενικός Δείκτης στο χρηματιστήριο, ενώ το 2023 «έγραψε» άνοδο της τάξεως του 40% και είχε τη δεύτερη καλύτερη απόδοση διεθνώς μετά τον Nasdaq, χωρίς να υπολογίζεται το χρηματιστήριο της Μόσχας, που έχει ειδικά χαρακτηριστικά.
Αναπόφευκτα, ένα ερώτημα που τίθεται από πολλούς επενδυτές είναι αν οι μετοχές γίνονται υπερτιμημένες. Όμως, ο βασικός δείκτης που χρησιμοποιεί ο θρυλικός επενδυτής υποδεικνύει ότι, προς το παρόν, δεν υπάρχουν υπερβολές στις αποτιμήσεις των ελληνικών μετοχών και, αντίθετα, παραμένουν αρκετά φθηνές.
Με τον Buffett Indicator συσχετίζεται η κεφαλαιοποίηση μιας χρηματιστηριακής αγοράς, δηλαδή η αξία όλων των μετοχών με το ΑΕΠ της χώρας. Όπως έχει πει ο επικεφαλής της Berkshire Hathaway, πιθανότατα ο δείκτης Κεφαλαιοποίηση Αγοράς προς ΑΕΠ είναι «το καλύτερο μέτρο για το πού βρίσκονται οι αποτιμήσεις σε κάθε δεδομένη στιγμή». Άλλωστε, η συσχέτιση της αξίας των μετοχών με το ΑΕΠ έχει παρατηρηθεί ότι είναι υψηλή, καθώς σε βάθος χρόνου οι μεταβολές των χρηματιστηριακών τιμών γενικά ακολουθούν την πορεία του ονομαστικού ΑΕΠ.
Υπάρχουν δύο τακτικές να «διαβάσει» κανείς αυτόν τον δείκτη: Γενικά, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι μια χρηματιστηριακή αγορά γίνεται υπερτιμημένη αν η αξία των μετοχών ξεπερνά το ΑΕΠ της χώρας, δίνοντας τιμές πάνω από 100% στον Δείκτη Buffett.
Πέρα από αυτήν τη γενική «ανάγνωση», όμως, έχει σημασία και το πώς συγκρίνεται η παρούσα τιμή του Δείκτη με τον ιστορικό μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας. Αν είναι υψηλότερη, θεωρητικά, οι χρηματιστηριακές αξίες είναι υπερτιμημένες και θα πρέπει να ακολουθήσει διόρθωση, ενώ αν είναι χαμηλότερη, υπάρχουν περιθώρια περαιτέρω ανόδου.
Για παράδειγμα, για τις μετοχές των αμερικανικών κολοσσών, που έχουν θηριώδεις αποτιμήσεις στις ώριμες αγορές, κυρίως χάρη στις μοναδικές επιδόσεις του τομέα της υψηλής τεχνολογίας, ο μέσος όρος δεκαετίας του Buffett Indicator βρισκόταν στο τέλος του 2023 στο 161%. Το 2021, ο Δείκτης «έσπασε τα κοντέρ», φθάνοντας στο 223%, αλλά το 2022 διόρθωσε στο 164%, για να ανεβεί στο 176% το 2023.
Εύκολα καταλαβαίνει κανείς, ανατρέχοντας σε ιστορικά στοιχεία, ότι, παρ’ όλο που και αυτήν την περίοδο έχουμε μια «καθαρόαιμη» bull market στο ΧΑ, δεν μπορεί να γίνει η παραμικρή σύγκριση με τις υπερβολές του παρελθόντος, και δη με την εποχή της «φούσκας» του ’99.
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι, στην παρόξυνση της τότε χρηματιστηριακής υπερβολής (’99), ο Δείκτης είχε υπερβεί το 180% του ΑΕΠ (!), με εξωπραγματικές αποτιμήσεις ακόμη και εισηγμένων… «κελυφών». Λίγο ως πολύ, αυτά είναι γνωστά στους κάπως παλαιότερους (με τεράστιες, τότε, εισροές κεφαλαίων, «αέρας» και άτυπη πίστωση κ.λπ.).
Για τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, τις αποτιμήσεις των εισηγμένων σε Φραγκφούρτη, Παρίσι, αλλά και Μιλάνο, Μαδρίτη, ο ιστορικός μέσος όρος διαμορφώνεται στο 75%, πολύ υψηλότερα από ό,τι ισχύει για το ΧΑ.
Γι’ αυτό και έχει σημασία η άποψη παραγόντων της αγοράς για τη συνέχεια, για τις δυνατότητες-προοπτικές συνδυαστικά με τον διεθνή περίγυρο σε ένα (γεω)πολιτικό περιβάλλον ρευστό και αβέβαιο.
Από το περιοδικό ΧΡΗΜΑ (τεύχος Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2024/ αφιέρωμα GREEK STOCK EXCHANGE του Μ. Γελαντάλι)
