Αλεξάνδρα Σδούκου Υφυπουργος Περιβάλλοντος και Ενέργειας:
Η Εξορυκτική Βιομηχανία είναι θεμελιώδης τομέας για την οικονομία όσο και παράγοντας που μπορεί να κάνει την διαφορά στην Πράσινη Μετάβαση και την Βιώσιμη Ανάπτυξη.
“Με κάποια αποθέματα παγκόσμιας κλάσης όπως βωξίτη ή χαλκού, με σημαντικό πλεονέκτημα στα logistics λόγω της γεωγραφίας μας, με εξωστρέφεια και εφαρμογή της πολιτικής μας για τα Ορυκτά, μπορούμε να πάμε πολύ καλύτερα.
Για το επόμενο διάστημα έχουμε στην ατζέντα μας συγκεκριμένα βήματα για τον τομέα των πρώτων υλών σύμφωνα με το σχέδιο δράσης του Υπουργείου για το 2024 και το EU CRM Act:
Πρώτον, εξορθολογισμός των ρυθμιστικών κανόνων. Ο Ελληνικός Μεταλλευτικός Κώδικας παρά τη σχετικά ικανοποιητική εφαρμογή του όλα αυτά τα χρόνια, χρήζει επικαιροποίησης. Μετράει 50 χρόνια ζωής. Το Υπουργείο έχει ξεκινήσει να δουλεύει τον εκσυγχρονισμό του.
Δεύτερον, απαιτείται συντόμευση των χρόνων αδειοδότησης εξορυκτικών έργων.
Με την εφαρμογή του CRM Act θα πρέπει όλες οι αδειοδοτικές διαδικασίες να ολοκληρώνονται σε δύο περίπου χρόνια.
Τρίτον, πρέπει να σκεφτούμε ξανά και να αξιολογήσουμε τους όρους και τους κανόνες της εξορυκτικής δραστηριότητας εντός των περιοχών NATURA 2000 με εφαρμογή των πλέον αυστηρών κανόνων της Ε.Ε.
Θέλω να είμαι σαφής εδώ. Η εξορυκτική διαδικασία δεν πρέπει να αναπτύσσεται εις βάρος του περιβάλλοντος.
Παράλληλα όμως ένα μεγάλο εύρος ορυκτών πόρων δεσμεύεται εντός αυτών των περιοχών χωρίς προοπτικές αξιοποίησης και μάλιστα σε κρίσιμα ορυκτά όπως ο βωξίτης.
Τέταρτον, χρειάζεται εκτεταμένη έρευνα για εντοπισμό και αξιοποίηση νέων κοιτασμάτων ΟΠΥ και ιδιαίτερα κρίσιμων. Ήδη για φέτος δεσμεύσαμε 15 εκ € για να χρηματοδοτήσουμε την έρευνα της ΕΑΓΜΕ πάνω στις κρίσιμες πρώτες ύλες.
Η Εξορυκτική Βιομηχανία είναι τόσο θεμελιώδης τομέας για την οικονομία, όσο και παράγοντας που μπορεί να κάνει την διαφορά στην πράσινη μετάβαση και την βιώσιμη ανάπτυξη.
Με κάποια αποθέματα παγκόσμιας κλάσης όπως βωξίτη ή χαλκού, με σημαντικό πλεονέκτημα στα logistics λόγω της γεωγραφίας μας, με εξωστρέφεια και εφαρμογή της πολιτικής μας για τα Ορυκτά, μπορούμε να πάμε πολύ καλύτερα, κατέληξε η κα Σδούκου.
«Οι ανάγκες υιοθέτησης νέων τεχνολογιών αυξάνουν σημαντικά τη ζήτηση ορισμένων ορυκτών πρώτων υλών. Η χώρα μας μπορεί να ανταποκριθεί σε ορισμένες από αυτές τις περιπτώσεις. Δυστυχώς το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, καθιστά την εξορυκτική δραστηριότητα μη ανταγωνιστική. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αντιμετωπίσει το θέμα με σοβαρότητα και αποφασιστικότητα τόνισε ο Προέδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων κ Κωνσταντίνος Γιαζιτζόγλου οικοδεσπότης της πρώτης στρογγυλής τράπεζας με θέμα: Πρώτες Ύλες και Γεωπολιτική Ανεξαρτησία,Ευρωπαϊκή Βιομηχανική Πολιτική.
Kων/νος Γιαζιτζόγλου, Πρόεδρος ΣΜΕ
Η Ελλάδα διαθέτει σημαντικά κοιτάσματα πρώτων υλών που σήμερα κατατάσσονται στις μη κρίσιμες, όπως για παράδειγμα βιομηχανικά ορυκτά και μάρμαρα. Η έντονη εξαγωγική δραστηριότητα αυτών των κλάδων είναι βέβαιο ότι μπορεί να αποτελέσει γεωπολιτικό πλεονέκτημα για τη χώρα μας τόνισε στην συνέχεια.
«Αποτελεί πάγιο αίτημα τόσο του πρωτογενούς όσο και του δευτερογενούς τομέα στην Ευρωπαϊκή Ένωση το να αντιμετωπίζεται ισότιμα με τους εκτός Ευρώπης ανταγωνιστές του. Ο Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα αποτελεί ένα ελάχιστο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Για την εξορυκτική βιομηχανία σίγουρα η εφαρμογή του θα αποτελέσει ένα βήμα προς τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας μας.
Η στρατηγική γεωγραφική θέση που έχει η χώρα μας σε ορισμένες εφοδιαστικές αλυσίδες αποτελεί ένα ισχυρό πλεονέκτημα για τον εξορυκτικό κλάδο καθώς οι πρώτες ύλες – λόγω χαμηλής σχέσης αξίας προς όγκο – είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στο μεταφορικό κόστος, κατέληξε ο κ Γιαζιτζόγλου.
Ο κ Mark Rachovidis, επίτιμος πρόεδρος EUROMINES επεσήμανε ότι:
Η Ευρώπη βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή, η οποία θα καθορίσει την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση» τόνισε ο Επίτιμος του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (EUROMINES) κ Μαρκ Ραχωβίδης
«Εάν συνεχίσουμε να “εξάγουμε” ρύπανση και να εισάγουμε πρώτες ύλες όπως σήμερα, τότε η Πράσινη Μετάβασή μας δεν μπορεί να ευημερήσει. Η εγκατάλειψη της ευρωπαϊκής εξόρυξης για υψηλές εισαγωγές, εδραιώνει μια χαμηλότερη συμμόρφωση με το ESG, μειωμένη στρατηγική αυτονομία και μειωμένη ανθεκτικότητα.
Ένα όραμα που περιλαμβάνει 20-30 νέα στρατηγικά έργα εξόρυξης στην Ευρώπη έως το 2030 θα επιτρέψει μια βιώσιμη, υπεύθυνη και ευημερούσα βιομηχανία εξόρυξης ευθυγραμμισμένη με τις ευρωπαϊκές αξίες που μετριάζει τον κίνδυνο να ενδυναμωθούν/επανδρωθούν ξανά οι πόροι», κατέληξε ο κ. Ραχωβίδης.
Από την πλευρά του ο κ Αντώνης Λατουρος πρόεδρος του Πανευρωπαϊκού Συνδέσμου Αδρανών (UEPG) τόνισε:
“Η Ευρώπη χρειάζεται 3 δισεκατομμύρια τόνους αδρανών υλικών ετησίως, καθιστώντας τα τον πιο χρησιμοποιούμενο φυσικό πόρο μετά το νερό και τον αέρα. Το κρίσιμο ερώτημα δεν είναι αν χρειαζόμαστε αδρανή, αλλά περισσότερο πώς να τα προμηθεύουμε βιώσιμα και υπεύθυνα. Η ανακύκλωση, αν και είναι απαραίτητη, σήμερα καλύπτει μόνο το 12% της συνολικής ζήτησης επεσήμανε στην ομιλία του ο κ. Αντ. Λατούρος, πρόεδρος του Πανευρωπαϊκού Συνδέσμου Αδρανών(UEPG). Η χρήση κατάλληλων απορριμμάτων για την παραγωγή ανακυκλωμένων αδρανών , καθώς οι εγκαταστάσεις παραγωγής αδρανών υλικών βρίσκονται σε ιδανική τοποθεσία κοντά σε κέντρα ζήτησης. Αυτή η εγγύτητα ελαχιστοποιεί τις αναποτελεσματικότητες μεταφορών, όπως η άφιξη άδειων φορτηγών. Επιπλέον, όταν επιτρέπεται, η ανακύκλωση μπορεί να παρατείνει τη διάρκεια ζωής των πρωτογενών κοιτασμάτων, επιτρέποντας στους παραγωγούς να προσφέρουν προϊόντα τόσο πρωτογενούς όσο και δευτερογενούς προέλευσης.
Η αποκατάσταση της φύσης και η εξόρυξη πρώτων υλών είναι συμβατές. Η UEPG έχει συγκεντρώσει εκατοντάδες περιπτωσιολογικές μελέτες (case studies) και αναπτύσσει δείκτες βιοποικιλότητας για τη μέτρηση της προόδου. Η ηλεκτροδότηση μηχανών και η παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας επί τόπου είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη κλιματικά ουδέτερων αδρανών έως το 2050, όπως περιγράφεται στον Οδικό Χάρτη μας για την Κλιματική Ουδετερότητα. Αυτή η βιομηχανική μετάβαση απαιτεί βιώσιμη χρηματοδότηση και κριτήρια που προωθούν και διευκολύνουν την αλλαγή”.
Μιλώντας ο εκτελεστικός πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών κ. Ευθύμιος Βιδάλης επεσήμανε ότι « ο κλάδος της εξορυκτικής βιομηχανίας εκπροσωπείται άξια από τον ΣΜΕ και εξέχουσες εταιρίες μέλη μας, με μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό αποτύπωμα. Γνωρίζουμε πολύ καλά ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, αλλά και τη θετική συμβολή τους στην προώθηση της πράσινης μετάβασης, αλλά και των θεμάτων βιώσιμης ανάπτυξης γενικότερα.
Στην συνέχεια κατά τη διάρκεια της συζήτησης ο κ Βιδάλης αναφέρθηκε και σε σενάρια που πρέπει να λάβουν υπόψιν τους οι αναλυτές, σενάρια τόσο παροδικής όσο και μόνιμης έλλειψης σε πρώτες ύλες. Αν για παράδειγμα σχετίζεται με το τέλος ενός κοιτάσματος ή με την γεωπολιτική; Τα προβλήματα πρόσβασης (πχ. λόγω των πυραύλων Χούθι, ή λόγω προσάραξης ενός πλοίου στο Σουέζ, ή της πρόσκρουσης άλλου πλοίου σε γέφυρα και αποκλεισμού λιμανιού) πως θα τα χαρακτηρίζαμε?
Ας μου επιτραπεί εδώ και μια παρατήρηση αφού μιλάμε για έλλειψη πρώτων υλών: Ο χαρακτηρισμός Κρίσιμων και μη Κρίσιμων που εμπεριέχει προτεραιότητες είναι απατηλός. Η ΕΕ εισάγει 250 εκ ΜΤ ετησίως μη κρίσιμες πρώτες ύλες. Απαιτείται ολιστική αντιμετώπιση όλων των πρώτων υλών, γιατί θα δυνάμει θέτοντας κάποιες σε 2η προτεραιότητα θα επιτείνει τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα της μειούμενης Ευρωπαϊκής εξορυκτικής δραστηριότητας (αδειοδοσία, κλπ.) αυξάνοντας την εξάρτηση από τρίτες χώρες. Το ζητούμενο είναι μια ευρύτερη μακροπρόθεσμη οπτική.
Το σημαντικό στις μέρες μας είναι ότι τα μεγέθη είναι πολύ μεγάλα και η παγκοσμιοποίηση (παρά τον πρόσφατο σκεπτικισμό) τόσο ανεπτυγμένη που οι συνέπειες μιας διακοπής, μιας έλλειψης είναι αναλογικά πολύ μεγαλύτερες.
