του Γιάννη Λεοντάρη
Η Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υιοθέτησε, με 42 ψήφους υπέρ, 2 κατά και μία αποχή, τη θέση της σχετικά με την πρόταση νόμου για τις ψηφιακές αγορές (DMA), η οποία ορίζει κανόνες σχετικά με το τι θα επιτρέπεται να κάνουν οι ψηφιακές πλατφόρμες και τι όχι, και θα δίνει στην ΕΕ τη δυνατότητα να επιβάλλει τις ανάλογες κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.
Ο προτεινόμενος κανονισμός θα ισχύει για τις μεγάλες εταιρείες που παρέχουν τις λεγόμενες «υπηρεσίες βασικής πλατφόρμας» που είναι πιο επιρρεπείς σε αθέμιτες πρακτικές. Αυτές περιλαμβάνουν διαδικτυακές υπηρεσίες διαμεσολάβησης, κοινωνικά δίκτυα, μηχανές αναζήτησης, λειτουργικά συστήματα, υπηρεσίες διαδικτυακής διαφήμισης, υπολογιστικό νέφος (cloud) και υπηρεσίες κοινής χρήσης βίντεο, οι οποίες πληρούν τα σχετικά κριτήρια για να χαρακτηριστούν ως «ρυθμιστές πρόσβασης» (gatekeepers), ενώ περιλαμβάνονται επίσης και τα προγράμματα πλοήγησης στο internet, οι εικονικοί βοηθοί και η online TV.
Για να πληρούν τις προϋποθέσεις ως «gatekeeper», οι εταιρείες θα πρέπει επίσης να παρέχουν μια βασική υπηρεσία πλατφόρμας σε τουλάχιστον τρεις χώρες της ΕΕ και να έχουν τουλάχιστον 45 εκατ. τελικούς χρήστες το μήνα, καθώς και περισσότερους από 10.000 επιχειρηματικούς χρήστες. Αυτά τα κατώτατα όρια δεν εμποδίζουν ωστόσο την ίδια την Επιτροπή να ορίσει άλλες εταιρείες ως «gatekeepers» όταν πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις.
Με βάση τις διατάξεις της πρότασης νόμου, οι «gatekeepers» θα πρέπει να απέχουν από την επιβολή αθέμιτων όρων σε επιχειρήσεις και καταναλωτές. Οι ευρωβουλευτές συμπεριέλαβαν πρόσθετες απαιτήσεις σχετικά με τη χρήση δεδομένων για στοχευμένη ή «μικροστοχευμένη» διαφήμιση και τη διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών, όπως πχ υπηρεσίες διαπροσωπικής επικοινωνίας ανεξάρτητες από αριθμούς και υπηρεσίες κοινωνικών δικτύων.
Οι ευρωβουλευτές τροποποίησαν επίσης την πρόταση της Επιτροπής για αύξηση των ποσοτικών ορίων για μια εταιρεία που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του DMA σε 8 δισ. ευρώ σε ετήσιο κύκλο εργασιών στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ) και σε κεφαλαιοποίηση αγοράς 80 δισ. ευρώ.
Οι ευρωβουλευτές συμφώνησαν επίσης να εξουσιοδοτήσουν την Επιτροπή να επιβάλει «διαρθρωτικά ή συμπεριφορικά διορθωτικά μέτρα» όταν οι «gatekeepers» αρνούνται συστηματικά να συμμορφωθούν.
Το εγκεκριμένο κείμενο προβλέπει ιδίως τη δυνατότητα της Επιτροπής να περιορίσει τους «gatekeepers» από την πραγματοποίηση εξαγορών σε τομείς σχετικούς με το DMA προκειμένου να επανορθώσει ή να αποτρέψει περαιτέρω ζημίες στην εσωτερική αγορά. Οι «gatekeepers» θα είναι επίσης υποχρεωμένοι να ενημερώνουν την Επιτροπή για οποιαδήποτε σκοπούμενη συγκέντρωση.
Συνεργασία σε επίπεδο ΕΕ, καταγγέλλοντες και πρόστιμα
Οι ευρωβουλευτές προτείνουν ακόμα τη δημιουργία μιας «Ευρωπαϊκής Ομάδας Ψηφιακών Ρυθμιστών Υψηλού Επιπέδου» για τη διευκόλυνση της συνεργασίας και του συντονισμού μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών – μελών στις αποφάσεις επιβολής τους. Αποσαφηνίζουν επίσης τον ρόλο των εθνικών αρχών ανταγωνισμού, διατηρώντας παράλληλα την επιβολή της DMA στα χέρια της Επιτροπής.
Οι ευρωβουλευτές της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς αναφέρουν επίσης ότι η DMA θα πρέπει να εξασφαλίσει επαρκείς ρυθμίσεις που θα επιτρέπουν στους καταγγέλλοντες να ειδοποιούν τις αρμόδιες Αρχές για πραγματικές ή πιθανές παραβιάσεις αυτού του κανονισμού και να τις προστατεύουν από αντίποινα.
Εάν ένας «gatekeeper» δεν συμμορφωθεί με τους κανόνες, η Επιτροπή μπορεί να επιβάλει πρόστιμα «τουλάχιστον 4% και που δεν υπερβαίνουν το 20%» του συνολικού παγκόσμιου κύκλου εργασιών του το προηγούμενο οικονομικό έτος, διευκρινίζουν οι ευρωβουλευτές.
Τα επόμενα βήματα
Η πρόταση νόμου πρόκειται να ψηφιστεί στην ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου μέσα στον προσεχή Δεκέμβριο. Το εγκεκριμένο κείμενο θα γίνει στη συνέχεια εντολή του Κοινοβουλίου για διαπραγματεύσεις με τις κυβερνήσεις της ΕΕ, που προγραμματίζεται να ξεκινήσει υπό τη γαλλική προεδρία του Συμβουλίου το πρώτο εξάμηνο του 2022.
