Συνέντευξη στον Χρήστο Ν. Κώνστα
Η συζήτησή μας έγινε μια ηλιόλουστη μέρα του Οκτώβρη, την ώρα που στην τηλεόραση τα δελτία ειδήσεων παρουσίαζαν εφιαλτικές εικόνες καταστροφής από πυρκαγιές στην Νότια Καλιφόρνια, οι οποίες σε συνδυασμό με τους θερμούς ανέμους και την ξηρασία κατέκαιγαν 3.000 στρέμματα την ώρα. Ο Ερρίκος Μοάτσος μιλά με -ιδιαίτερη και ασυνήθιστη για τον χαρακτήρα του- ένταση σε κάθε συζήτηση που αναφέρεται η ανάγκη συλλογικής καθολικής προστασίας της Ελληνικής οικογένειας από ενδεχόμενες φυσικές καταστροφές.
Ο Ερρίκος Μοάτσος έχει ήδη συμπληρώσει μια δεκαετία συνεισφοράς στην ΑΧΑ Ασφαλιστική, στην οποία ξεκίνησε ως Διευθυντής Λειτουργιών το 2009 και κατόπιν επελέγη για τη θέση του Διευθύνοντος Συμβούλου το 2014. Με σπουδές στο Fribourg της Ελβετίας (Master στη Διοίκηση Επιχειρήσεων) αργότερα, το 2008, ολοκλήρωσε το International Executive Programme (IEP) του INSEAD στο Fontainebleau της Γαλλίας. Η πρώτη του δουλειά ήταν στην Ασφαλιστική εταιρεία ΑΙΓΙΣ Ασφάλειες (εκπρόσωπο της Royal Insurance στην Ελλάδα) το 1988 και από τότε ακολουθεί την ανοδική πορεία των στελεχών που εκτός από γνώσεις, επιμέλεια και αποτελεσματικότητα χαρακτηρίζονται από το πάθος για την επίτευξη των στόχων τους.
Η συζήτησή μας είχε -σχεδόν αποκλειστικά- ένα αντικείμενο.Την προσπάθεια να δημιουργηθεί στην Ελλάδα ένας θεσμός, ένας αποτελεσματικός μηχανισμός καθολικής προστασίας από φυσικές καταστροφές. Ο Ερρίκος Μοάτσος πιστεύει στην αναγκαιότητα αυτού του θεσμού. Επιχειρηματολογεί με στοιχεία και αριθμούς. Εμπνέει εμπιστοσύνη και -κυρίως- προκαλεί για ευρύτερο προβληματισμό.
Πιστεύετε πραγματικά ότι υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα ευεπίφορο έδαφος για μια συζήτηση καθολικής ασφάλισης από φυσικές καταστροφές;
Αυτό που γνωρίζω είναι ο νόμος των Μεγάλων Αριθμών: όσο πιο πολλοί ασφαλίζονται τόσο μικρότερο είναι το κόστος και τόσο μεγαλύτερη η διασπορά και η κάλυψη από πιθανές ζημιές. Στην Αθήνα, ακόμη και σήμερα, υπάρχουν άνθρωποι που ζουν σε κοντέινερ εξαιτίας του μεγάλου σεισμού στην πρωτεύουσα που συνέβη πριν 20 χρόνια, το 1999. Σήμερα, όλοι γνωρίζουμε, έχουμε πια τη σχετική εμπειρία, ότι, μετά από μια μεγάλη φυσική καταστροφή, οι δυνατότητες του Κράτους να αποκαταστήσει τις ζημιές και να αποζημιώσει τους πολίτες είναι περιορισμένες. Άλλωστε, δεν είναι και δουλειά του Κράτους να μας φτιάξει το σπίτι, είναι δίκη μας υποχρέωση να το προστατεύσουμε. Σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες η σύμπραξη Κράτους και Ιδιωτικού τομέα για την ασφάλιση από φυσικές καταστροφές είναι μια αυτονόητη πραγματικότητα.
Επαναλαμβάνω λοιπόν την ερώτηση: Υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα, μια πραγματική συζήτηση για το ενδεχόμενο καθολικής ασφάλισης από φυσικές καταστροφές;
Πιστεύω ότι η νέα Κυβέρνηση έχει συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα και στον τομέα της Ασφάλισης, ώστε σε μια δύσκολη στιγμή να υπάρχουν άμεσα διαθέσιμοι οι απαραίτητοι πόροι για να αντιμετωπισθούν κρίσιμα προβλήματα. Υπάρχει εκτεταμένη διεθνής εμπειρία, υπάρχουν μοντέλα που εφαρμόζονται σε αρκετές χώρες του κόσμου που είναι εκτεθειμένες σε κινδύνους φυσικών καταστροφών. Δεν γνωρίζω, βεβαίως, τις προτεραιότητες και τα χρονοδιαγράμματα της πολιτικής ηγεσίας.
Γιατί θεωρείτε ότι η καθολική ασφάλιση των Ελλήνων πρέπει να θεωρηθεί εθνική προτεραιότητα;
Διαπιστώνετε κι εσείς, που καλύπτετε καθημερινά την ελληνική και τη διεθνή επικαιρότητα, τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Οι πυρκαγιές, οι πλημμύρες, τα ακραία φυσικά φαινόμενα είναι πια καθημερινά στις Ειδήσεις. Φέτος, στην Ελλάδα, είχαμε τον Φεβρουάριο τη μεγάλη καταστροφή από τις πλημμύρες στην Κρήτη και μέσα στο κατακαλόκαιρο, τον Ιούλιο, τον φονικό κυκλώνα που χτύπησε τη Χαλκιδική. Λίγες ημέρες μετά ήρθε και ο σεισμός στη Μαγούλα Αττικής.
«Η Ελλάδα χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο σύστημα αντιμετώπισης και χρηματοδότησης των ζημιών από φυσικές καταστροφές.»
Κάθε φορά που έχουμε μια ξαφνική έντονη καταιγίδα στην Ελλάδα ανακαλύπτουμε μπαζωμένα ρέματα. Ξέρετε, πριν το 2007 και τα τραγικά γεγονότα στην Ηλεία, στην Ελλάδα δεν είχαμε απώλειες ανθρώπινων ζωών από πυρκαγιές. Πέρυσι, είχαμε την εκατόμβη νεκρών στο Μάτι. Με απλά λόγια, λέω ότι οι συνθήκες έχουν αλλάξει στη ζωή μας. Είναι καιρός να αλλάξουμε κι εμείς τον τρόπο διαχείρισής τους.
Στατιστικά τι πιθανότητες δίνετε για έναν μεγάλο σεισμό στην Ελλάδα;
Προφανώς και δεν δίνω πιθανότητες εγώ. Όμως, η Ελλάδα είναι η χώρα της Ευρώπης με τη μεγαλύτερη σεισμική επικινδυνότητα. Ενώ καλύπτει ένα μικρό μέρος της έκτασης της Ευρώπης, εκλύει το 50% της σεισμικής δραστηριότητάς της. Πρέπει, λοιπόν, να μάθουμε να ζούμε με τους σεισμούς, να είμαστε ενημερωμένοι, προετοιμασμένοι και οικονομικά εξασφαλισμένοι. Στην Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών έχουμε μελετήσει τις οικονομικές επιπτώσεις ενός μεγαλύτερου σεισμού – π.χ. ενός σεισμού με, όπως λέμε, περίοδο επαναφοράς 1 στα 200 χρόνια – και έχουμε δει ότι αυτές ανέρχονται σε κάποια δις ευρώ μόνο για τα κτίρια κατοικιών, δηλαδή χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη τις ζημιές στις υποδομές και τις επιχειρήσεις.
Έχουμε και υψηλό ποσοστό ιδιοκτησίας ακινήτων στην Ελλάδα…
Πράγματι. Είμαστε ιδιοκτήτες της κατοικίας μας σε ποσοστό 70% – ίσως το υψηλότερο στην Ευρώπη. Παράλληλα, όμως, σε ένα σύνολο 6,5 εκατομμυρίων κατοικιών μόνο το 1 εκατομμύριο είναι ασφαλισμένες. Άρα, ενώ οι Έλληνες έχουν επενδύσει τις αποταμιεύσεις τους στην ακίνητη περιουσία, το 85% των σπιτιών παραμένουν ανασφάλιστα! Όταν, λοιπόν, γίνεται μια μεγάλη καταστροφή έρχεται το Κράτος να αντιμετωπίσει τις συνέπειες ενώ δεν είναι υποχρέωσή του. Η δε αποζημίωση που χορηγεί το Κράτος είναι ένα ποσοστό μόνο της αξίας της κάθε κατοικίας, το οποίο όσο μεγαλύτερη είναι η καταστροφή τόσο μικρότερο αναμένεται να είναι αφού επιβαρύνεται αιφνίδια ο Προϋπολογισμός, σημειώνονται καθυστερήσεις και, φυσικά, το κόστος δεν κατανέμεται δίκαια στους πολίτες. Επιπλέον, το Κράτος οφείλει να αντιμετωπίσει τις όποιες ζημιές στις υποδομές του. Εμείς στην Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών λέμε το αυτονόητο: Η Ελλάδα χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο σύστημα αντιμετώπισης και χρηματοδότησης των ζημιών από φυσικές καταστροφές.
«Καθήκον μας, ως ασφαλιστές, είναι να ενισχύσουμε την ενημέρωση για τους κινδύνους που διατρέχουμε στην κοινωνία μας, προκειμένου να βοηθήσουμε τους συμπολίτες μας να μεριμνήσουν για την προστασία τους έγκαιρα και διαχρονικά.»
Έχουμε, βεβαίως, έναν από τους ασφαλέστερους αντισεισμικούς κανονισμούς στο κόσμο, που μας επιβάλλει κατά κάποιο τρόπο ένα ελάχιστο όριο κόστους κατασκευής. Πρόκειται για μια πολύ σωστή πολιτική πρόληψης και προστασίας. Είναι, όμως, αρκετή;
Οι άλλες χώρες της Ευρώπης πώς αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα;
Οι περισσότερες χώρες στον κόσμο -όχι μόνον στην Ευρώπη- όσες έχουν κάποια έκθεση σε φυσικές καταστροφές, ρυθμίζουν εκ των προτέρων τη χρηματοδότηση των ζημιών, δηλαδή διαθέτουν ολοκληρωμένο σύστημα αντιμετώπισης και χρηματοδότησης των ζημιών από φυσικές καταστροφές. Προφανώς, κάθε χώρα προσαρμόζει το Σύστημα προστασίας στις ιδιαίτερες συνθήκες και ανάγκες. Για παράδειγμα, στην Βόρεια Ευρώπη, οι μεγάλες βροχοπτώσεις υπερχειλίζουν τους ποταμούς και προκαλούν σοβαρές καταστροφές. Εμείς εδώ στην Ελλάδα δεν έχουμε μεγάλης διάρκειας βροχοπτώσεις, έχουμε flash floods στις αστικές περιοχές, με συνέπειες που επιδεινώνονται από την ανθρώπινη παρέμβαση στο περιβάλλον.
Σήμερα, σε ολόκληρο τον πλανήτη, λειτουργούν πολλά διαφορετικά σχήματα σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που όλα αναδεικνύουν τους διακριτούς αλλά συμπληρωματικούς ρόλους Κράτους και αγοράς.
Γιατί όμως επιμένετε στην σύμπραξη Κράτους και Ιδιωτικού τομέα;
Καταρχήν, επειδή για κάθε μεγάλη εθνική προσπάθεια η σύμπραξη Κράτους και Ιδιωτικού τομέα μεγιστοποιεί τις πιθανότητες επιτυχίας με τους συμπληρωματικούς ρόλους που έχει η κάθε πλευρά. Το Κράτος ορίζει το πλαίσιο και τους κανόνες ενώ ο Ιδιωτικός τομέας διασφαλίζει την οικονομικά βέλτιστη λειτουργία. Επιπλέον, με μια -προαιρετική- συμμετοχή ενός κρατικού φορέα στην χρηματοδότηση των ζημιών, δηλαδή μια συνασφάλιση, μπορεί να διευκολύνεται και η χρηματοδότηση και η αντασφάλιση του κινδύνου. Μια μικρή συμμετοχή κρατικού φορέα μεγιστοποιεί την αντασφαλιστική δυνατότητα καθώς ο φορέας αυτός μπορεί να χρηματοδοτηθεί από τις αγορές κεφαλαίων, π.χ. με catastrophe bonds, έτσι ώστε το κόστος του κινδύνου να διαχυθεί περαιτέρω. Αυτού του είδους τα χρηματοοικονομικά εργαλεία προσφέρουν πολυετή προστασία έναντι φυσικών καταστροφών με ελάχιστο πιστωτικό κίνδυνο αντισυμβαλλομένου. Για τους επενδυτές που τα αγοράζουν παρέχεται η δυνατότητα διαφοροποίησης και μείωσης του κινδύνου του χαρτοφυλακίου τους, καθώς η αθέτηση υποχρεώσεων των ομολόγων δεν σχετίζεται με την αθέτηση υποχρεώσεων των περισσότερων άλλων χρεογράφων.
Πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει αυτό το Σύστημα;
Στην Ελλάδα μπορούμε να ξεκινήσουμε από τον περισσότερο σοβαρό κίνδυνο, τον σεισμό. Να εφαρμόσουμε ένα απλό σύστημα προστασίας, να δούμε πώς λειτουργεί καλά και κατόπιν να το επεκτείνουμε σε άλλους καταστροφικούς κινδύνους, εφόσον κριθεί απαραίτητο. Μια απλή στη λειτουργία της ασφάλιση κτιρίων κατοικιών (διαμερίσματα και ανεξάρτητες κατοικίες) απαιτεί πρώτα απ’ όλα έναν απλό και απολύτως κατανοητό τρόπο υπολογισμού του ασφαλισμένου ποσού. Για παράδειγμα ασφαλισμένη αξία ανακατασκευής μιας κανονικής κατοικίας 1.000 € ανά τ.μ. Προσαρμόζουμε το σύστημα στις ανάγκες της πλειοψηφίας των πολιτών βάζοντας για παράδειγμα ανώτατο όριο ασφάλισης τα 120 τ.μ. που καλύπτει συνολικά το 87% των κατοικιών. Θα χρειαστεί να εξετάσουμε ορισμένες ειδικές κατηγορίες, βεβαίως, όπως π.χ. τις εξοχικές κατοικίες ή κάποια ειδικά κοινωνικά κριτήρια. Ειδικές διατάξεις θα πρέπει, επίσης, να υπάρξουν για ιδιαίτερα αυξημένους κινδύνους (π.χ. παλιές κατασκευές χωρίς αντισεισμική θωράκιση σε επικίνδυνες γεωγραφικές περιοχές).
Το σημαντικό, όμως, είναι να υπάρχουν κοινοί όροι ασφάλισης (ορισμός κάλυψης, εξαιρέσεις, προϋποθέσεις) και ενιαία απαλλαγή, ώστε όλοι να γνωρίζουν και να κατανοούν την ασφάλισή τους. Όλα αυτά στηρίζονται σε πολύχρονες μελέτες και θετικές εμπειρίες άλλων κρατών.
Κι έτσι καταλήγουμε πάλι στην ανάγκη για καθολική ασφάλιση. Όσοι περισσότεροι ασφαλίζονται τόσο αποτελεσματικότερο είναι το Σύστημα προστασίας.
Δεν ανακαλύπτουμε τον τροχό. Καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία κάθε συστήματος ασφάλισης είναι η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συμμετοχή των κινδύνων σε αυτό. Η μεγάλη συμμετοχή εξασφαλίζει τη βέλτιστη διασπορά και κατ’ επέκταση τη μείωση του κόστους ασφάλισης για καθένα συμμετέχοντα ασφαλισμένο. Προφανώς, ζητούμενο είναι η καθολική συμμετοχή. Όλοι έχουμε μια σχετική εμπειρία σήμερα από την υποχρέωση ασφάλισης στα πλαίσια σύναψη στεγαστικού δανείου. Πρέπει, επομένως, να υπάρχουν και κίνητρα για τους ασφαλισμένους. Ανάλογα και με τον βαθμό αποδοχής της ασφάλισης σε μια κοινωνία είναι αναγκαίο να προβλεφθούν και κίνητρα για την συμμετοχή. Η μείωση της φορολογίας είναι ένα σύνηθες πρόσθετο κίνητρο. Σημαντικό κίνητρο είναι, επίσης, η ανταμοιβή του πολίτη που επενδύει στην πρόληψη, π.χ. με ένα χαμηλότερο ασφάλιστρο. Είναι, επίσης, σημαντικό να γνωρίζουν οι πολίτες ότι από τη στιγμή που θεσπίζεται ένα οργανωμένο σύστημα για την εκ των προτέρων χρηματοδότηση των ζημιών, η εκ των υστέρων χρηματοδότηση υπό την μορφή δωρεάν κρατικής αρωγής δεν θα υφίσταται. Καθήκον μας ως ασφαλιστές είναι, όμως, και να ενισχύσουμε την ενημέρωση για τους κινδύνους που διατρέχουμε στην κοινωνία μας προκειμένου να βοηθήσουμε τους συμπολίτες μας να μεριμνήσουν για την προστασία τους έγκαιρα και διαχρονικά.
Σ’ ένα τέτοιο Σύστημα καθολικής ασφάλισης θα μπορεί ο κάθε πολίτης να επιλέγει π.χ. την Ασφαλιστική εταιρεία που θα τον καλύπτει; Να συνδυάζει αυτή την ασφάλιση με άλλα προϊόντα για να έχει καλύτερη τιμολόγηση;
Φυσικά. Η αγορά πρέπει να λειτουργεί υπέρ του καταναλωτή και να του προσφέρει πολλές επιλογές. Ο πολίτης, ο ιδιοκτήτης εξασφαλίζεται ακόμη περισσότερο και με τη συγχρηματοδότηση της καθολικής του ασφάλισης από έναν φορέα, κρατικό ή μη. Ο φορέας αυτός μπορεί να αναλάβει και πρόσθετους ρόλους, όπως αυτόν ενός μηχανισμού σταθεροποίησης ασφαλίστρου μετά από ένα μεγάλο γεγονός ή ενός εγγυητικού μηχανισμού.
Ποιο θα είναι το άμεσο όφελος για τον πολίτη; Πώς θα πεισθεί να συμμετάσχει σ’ ένα τόσο μεγάλο Σύστημα που σε τελική ανάλυση μεταφράζεται σε πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση σε μια δύσκολη οικονομικά περίοδο;
Ας ξεκινήσουμε με το αυτονόητο. Ειδικά ένας οικονομικά αδύναμος πολίτης που αντιμετωπίζει μία φυσική καταστροφή δεν έχει άλλη επιλογή από την κρατική μέριμνα, η οποία – όπως έχει αποδειχτεί – δεν μπορεί να καλύψει παρά μικρό μόνο μέρος των πραγματικών αναγκών του και με καθυστέρηση. Εμείς πιστεύουμε σ’ ένα σύστημα που ασφαλίζει την πλειοψηφία των κατοικιών. Θέλουμε να προστατεύσουμε τις περιουσίες όλων των πολιτών γιατί με την καθολική ασφάλιση ελαχιστοποιείται το κόστος ανά κατοικία, καθώς επιτυγχάνεται η βέλτιστη διασπορά του κινδύνου. Ταυτόχρονα, εξασφαλίζουμε ότι, στη δύσκολη στιγμή, θα υπάρχουν διαθέσιμοι οι απαραίτητοι οικονομικοί πόροι για την αποκατάσταση των ζημιών, ανεξαρτήτως των συνθηκών που θα επικρατούν την εποχή εκείνη στην εθνική ή την παγκόσμια οικονομία.
Πιστεύετε ότι οι αποζημιώσεις θα καταβάλλονται νωρίτερα στους πληγέντες πολίτες;
Έχουμε πολλά παραδείγματα από πρόσφατα καταστροφικά γεγονότα. Θέλω να υπογραμμίσω ότι -αντίθετα με τα προγράμματα κρατικής αρωγής μετά από μεγάλες καταστροφές- οι πολίτες αποζημιώνονται άμεσα από τις ασφαλιστικές εταιρίες. Δεν θεωρώ μικρής σημασίας το γεγονός ότι, μ’ ένα πρόγραμμα καθολικής ασφάλισης, οι πολίτες θα μπορούν να ενημερώνονται σωστά για τους κινδύνους γιατί όχι και από τις ασφαλιστικές εταιρίες. Συνειδητοποιώντας τους κινδύνους προχωρούν μόνοι τους στη λήψη μέτρων προστασίας, όπου αυτό είναι εφικτό, και με τον τρόπο αυτό κάνουμε τη ζωή όλων μας καλύτερη. Επιπλέον, αφού το Κράτος απαλλάσσεται από την υποχρέωση να αποζημιώσει, τα χρήματα των φόρων μας επενδύονται σε άλλες παραγωγικές δραστηριότητες που προσφέρουν θέσεις εργασίας και ανάπτυξη.
Ποια είναι αυτά τα παραδείγματα φυσικών καταστροφών που οι Ελληνικές Ασφαλιστικές εταιρείες αποζημίωσαν άμεσα τους πληγέντες;
Είναι πολλά. Στις πρόσφατες τραγικές δασικές πυρκαγιές της Αττικής δηλώθηκαν στις ασφαλιστικές εταιρείες 835 ζημιές –κυρίως σε κατοικίες- αριθμός που αντιστοιχεί σε ποσοστό κοντά στο 20% (αν λάβουμε υπόψη ότι ζημιώθηκαν περίπου 4 χιλιάδες κατοικίες). Με δεδομένο ότι η μέση ζημιά ανήλθε στο σημαντικό ποσό των 41 χιλιάδων ευρώ και ότι οι ασφαλιστικές εταιρίες στο σύνολό τους έσπευσαν να συνδράμουν τους ασφαλισμένους τους με υποδειγματικό τρόπο καταβάλλοντας αποζημιώσεις και προκαταβολές μέσα σε λίγες μόνο ημέρες, μπορεί εύκολα κανείς να συμπεράνει ότι η ιδιωτική ασφάλιση έχει πολύ ουσιαστική συμβολή στην προστασία των περιουσιών των πολιτών.
Οι οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες που κινδυνεύουν από φυσικές καταστροφές ρυθμίζουν εκ των προτέρων τη χρηματοδότηση των οικονομικών επιπτώσεων των καταστροφών αυτών. Η Ελλάδα μπορεί να ακολουθήσει αυτό το επιτυχημένο μοντέλο προστασίας των πολιτών της.
Η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών ποιες πρωτοβουλίες έχει πάρει για την πληρέστερη ενημέρωση των Ελλήνων στο θέμα της καθολικής προστασίας από φυσικές καταστροφές;
Πολλές. Και ασφαλώς μπορεί και έχει τη διάθεση να συμβάλλει περαιτέρω ώστε να δημιουργηθεί ένα δυναμικό κύμα ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης. Η αρμόδια Επιτροπή Περιουσίας έχει επεξεργαστεί μια ολοκληρωμένη πρόταση για τη δημιουργία εθνικού συστήματος χρηματοδότησης ζημιών από σεισμό, η οποία μπορεί να αποτελέσει τη βάση συζητήσεων με τους φορείς της Πολιτείας. Πιστεύουμε πως οι συνθήκες στην Ελλάδα έχουν ωριμάσει για την καθιέρωση ενός καθολικού συστήματος ασφάλισης του σεισμού. Μετά την παρουσίαση της πρότασης στο Ασφαλιστικό και Αντασφαλιστικό Συνέδριο στην Μεσσηνία το 2018 έχουμε σχεδόν ολοκληρώσει, με σκοπό να συζητηθεί με την πολιτική ηγεσία, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο με αναλυτική παρουσίαση του κινδύνου του σεισμού στη χώρα μας με ιστορικά δεδομένα, με ποσοτικοποίηση των ζημιών με χρήση καταστροφικών μοντέλων, με αναλυτική παρουσίαση του υφιστάμενου καθεστώτος αποκατάστασης των ζημιών και των προβλημάτων του, με αναφορές σε συστήματα ασφάλισης άλλων χωρών και στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις ασφαλίσεις έναντι φυσικών καταστροφών και την περιγραφή της πρότασης, κ.τλ.
Το συμπέρασμα;
Το κείμενο καταλήγει σε μια εκτενή περιγραφή και ανάλυση ενός προτεινόμενου συστήματος ασφάλισης κατοικιών από σεισμό, εμπλουτισμένο με στοιχεία από τις μελέτες και την τεχνική συνδρομή –ιδίως σε ό,τι αφορά στην εκτίμηση του κινδύνου σε εθνικό επίπεδο- συμβούλων που συνεργάστηκαν με την Επιτροπή της Ένωσης. Η Ένωση έχει, πλέον, διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη πρόταση της ασφαλιστικής αγοράς για τη δημιουργία εθνικού συστήματος χρηματοδότησης ζημιών από σεισμό και γενικότερα από φυσικές καταστροφές, τις βασικές παραμέτρους του οποίου σας περιέγραψα. Βεβαίως, μπορούν κάλλιστα να συζητηθούν και εναλλακτικές λύσεις που λειτουργούν με διαφορετικό τρόπο. Το κρίσιμο είναι να θέσουμε σε εφαρμογή ένα σύστημα προστασίας.