γράφει ο Θεόδωρος Γιαμιάς
Συνεχίζουμε και αυτή την εβδομάδα το ταξίδι μας στον κόσμο της ψυχολογίας και των τακτικών που εφαρμόζουν όσοι επιτυχημένα ασχολούνται με τον χώρο των επενδύσεων και των χρηματιστηρίων , μιας και δεν είναι αρκούντως σαφές στον περισσότερο κόσμο αν τελικά :
- Η επιτυχία στο trading είναι θέμα ταλέντου ή δουλειάς και εκμάθησης …
Πριν βουτήξουμε για μια ακόμη φορά στα βαθιά νερά των συστατικών αρχών που διέπουν το trading , πρέπει να δοθεί μια πειστική και άνευ αμφισβήτησης απάντηση στο παραπάνω ερώτημα …
ην απάντηση την έδωσε πριν αρκετά χρόνια ένας πολύ μεγάλος trader ο Richard DENNIS όταν έβαλε ένα στοίχημα με τον συνεργάτη του William ECKHARDT …
O ECKHARDT πίστευε ότι η επιτυχία του συνεργάτη του ήταν αποτέλεσμα του αδιαμφισβήτητου ταλέντου που είχε , ενώ ο DENNIS θεωρούσε ότι μπορούσε να διδάξει τις αρχές του σωστού trading και οποιοσδήποτε εφάρμοζε τις αρχές θα μπορούσε να έχει εξαιρετική επιτυχία .
Εβαλαν λοιπόν ένα στοίχημα για 1.000.000 δολάρια που θα πλήρωνε ο χαμένος στο νικητή , το στοίχημα ήταν να βάλουν αγγελία να προσλάβουν άτομα που θα ήθελαν να διδαχθούν (ακόμη και χωρίς καμία πρότερη εμπειρία) και στη συνέχεια θα τους έδιναν από 1.000.000 στον καθένα να το επενδύσουν … αν τα κατάφερναν νικούσε ο DENNIS αν όχι νικούσε ο ECKHARDT … και κάπως έτσι γεννήθηκε η φημισμένη ομάδα των TURTLES traders ενώ το στοίχημα το κέρδισε ο DENNIS αποδεικνύοντας ότι
- το trading διδάσκεται …
Είναι λοιπόν σαφές ότι το επιτυχημένο trading είναι αποτέλεσμα εφαρμογής συγκεκριμένων κανόνων , τακτικών , και άλλων δεδομένων , και βέβαια κάπου εδώ ξεκινά μια χαοτική εν πολλοίς συζήτηση για να εξευρεθούν τα αίτια της αποτυχίας του 80% όσων ασχολούνται με αυτό το χώρο .
Οι λόγοι φυσικά είναι πάρα πολλοί , θα προσπαθήσουμε όμως να ρίξουμε λίγο φως στους κυριότερους από αυτούς και να δούμε σε αντιδιαστολή τι κάνουν οι επιτυχημένοι .
Το trading απαιτεί πολλές και διαφορετικές δεξιότητες , πρέπει να έχεις ισχυρή αντίληψη , να είσαι καλός με τους αριθμούς , να έχεις πολύ καλές γνώσεις ψυχολογίας , να είσαι επίμονος , αποφασισμένος , υπομονετικός , αμυντικός αλλά και επιθετικός ανάλογα με την περίσταση , χωρίς εγωισμό , μη δογματικός , να σου αρέσει σαν τέχνη , να έχεις υψηλό όραμα .
Τα παραπάνω είναι τα πιο βασικά , και βέβαια θα πει κάποιος … “ωχ … τόσες πολλές δεξιότητες;”
Πριν απογοητευτεί ο αναγνώστης πρέπει να πω και κάτι ακόμη …ΑΝ θέλεις να επιτύχεις στην ζωή σου , τα παραπάνω skills θα σου χρειαστούν σε οτιδήποτε θελήσεις να ασχοληθείς σοβαρά , έτσι υπό αυτή την έννοια το trading δεν διαφέρει σε τίποτα από άλλες τέχνες ή και επαγγέλματα ….
Θα δώσω ένα (άσχετο με τον χώρο του trading) παράδειγμα για να γίνουν τα παραπάνω κατανοητά
Ο CHRISTIANO RONALDO
…. Πριν από καιρό είχα διαβάσει μια συνέντευξη του κορυφαίου ποδοσφαιριστή Christiano RONALDO , όταν τον ρώτησαν που θεωρεί πως οφείλεται η επιτυχία του έδωσε απαντήσεις που περιλαμβάνουν όλα όσα ανέφερα παραπάνω εκτός ίσως από του αριθμούς…
Θα σταθώ όμως σε μια του απάντηση .
Είπε λοιπόν από παιδί που ήμουν ήθελα να γίνω ο καλύτερος ποδοσφαιριστής που θα μπορούσα και δεν θα σταματούσα ποτέ μέχρι να το πετύχω … προσέξτε τώρα την κεφαλαιώδη διαφορά ψυχολογίας και αντιμετώπισης των πραγμάτων από άνθρωπο σε άνθρωπο ….
Δεν μίλησε ούτε για λεφτά ούτε για χλιδή ούτε για τίποτα , ήθελε ΜΟΝΟ να γίνει ο καλύτερος ποδοσφαιριστής που θα μπορούσε …
Πάμε τώρα σε όλα τα παιδιά που παίζουν μπάλα … ανεξαρτήτως του ταλέντου , τα 8 στα 10 παιδιά δεν προσπαθούν να γίνουν καλοί ποδοσφαιριστές λόγω του πάθους , αλλά διότι βλέποντας τους μεγαλύτερους από αυτούς πιστεύουν πως αν τα καταφέρουν θα έχουν … σπόρ αυτοκίνητα , πολλά λεφτά , όμορφες γυναίκες … στην ουσία αυτό είναι το κίνητρο , έτσι λοιπόν και αφού φτάσουν μέχρι το πρώτο επίπεδο και κάνουν και μια μεταγραφή και πιάσουν τα πρώτα καλά λεφτά … αρχίζουν ‘’να ζουν τη ζωή τους’’ σταματούν να προπονούνται εντατικά , απολαμβάνουν τα λεφτά τους τη ζωή και τα κορίτσια … και κάπως έτσι καταλήγουν στα 35-40 τους να έχουν κάνει μια μέτρια εως κακή καριέρα χωρίς καθόλου χρήματα και χωρίς μέλλον …
‘’Στην ουσία έλαβαν το αντίτιμο βάσει του κινήτρου που είχαν …’’
Σε αντιδιαστολή ο RONALDO μετά την πρώτη μεταγραφή του συνέχισε ακόμη πιο δυνατά , έκανε ακόμη πιο στοχευμένες και εξελιγμένες τακτικές και προπονήσεις κτλ , τα χρήματα ούτε καν τον επηρέασαν από το στόχο του , ήταν απλά νούμερα σε βιβλιάριο … και βέβαια κάπως έτσι ήρθε και η επόμενη μεταγραφή και πάει λέγοντας … και το νούμερο στην τράπεζα μεγάλωνε …. (Αν διαβάσει κάποιος συνεντεύξεις του συγκεκριμένου παίκτη για την ζωή του και την πορεία του θα μάθει πολλά πράγματα για το … trading … μαγικό;;;)
- ‘’τα λεφτά δεν τα κυνηγάμε , τα έλκουμε με αυτό που κάνουμε’’
Είμαι σίγουρος ότι ο C RONALDO θα γινόταν ένας souper trader αν το αποφάσιζε …
Tι δεν υπάρχει
Δυστυχώς στη χώρα μας δεν υπάρχει παιδεία ούτε και κάποια σχολή εκμάθησης σωστού trading , ενώ τα διάφορα σεμινάρια που διοργανώνονται είναι συνήθως κάτω του μετρίου , όμως γίνονται από κάποιους επαγγελματίες καλές προσπάθειες αλλά συνήθως προσκρούουν στην μηδαμινή συμμετοχή του κοινού … βεβαίως προσωπικά δεν μου κάνει εντύπωση καθώς γνωρίζω ότι είναι πολύ λίγοι αυτοί που ασχολούνται σοβαρά , οι περισσότεροι βλέπουν το trading σαν ένα μέσο εύκολου πλουτισμού αλλά πιστέψτε με δεν είναι καθόλου έτσι τα πράγματα , κάποιοι αφιερώσαμε τη ζωή μας σε αυτό το χώρο και επενδύσαμε χρόνο και χρήμα για να φτάσουμε στο επίπεδο να μπορούμε σήμερα να πούμε ότι γνωρίζουμε κάποια πράγματα , υπαυτή την έννοια ο αναγνώστης έχει δυο επιλογές.
Αν θέλει να έχει ‘’το τιμόνι των επενδύσεων του’’ είναι σαφές ότι θα πρέπει να εκπαιδευτεί για αυτό το σκοπό , αν πάλι συνειδητά δεν θέλει να μπει σε αυτή τη διαδικασία θα πρέπει να βρει ένα επαγγελματία που να πληροί τα κριτήρια και να ‘’αγοράσει’’ τις γνώσεις του (δηλ μέσω κάποιας συμφωνίας να του διαχειρίζεται τα χρήματά του)
ΟΙ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΟΙ
- Καταρχήν πρέπει να γίνει κατανοητό το κίνητρο , οι καλοί traders δεν ψάχνουν για λεφτά στην αγορά , αλλά για καλά trades , τα λεφτά την ώρα του trading ούτε καν τους απασχολούν , αν το trade είναι επιτυχημένο τα λεφτά θα έρθουν …. Εχετε δει ποτέ κανένα μεγάλο ζωγράφο να έκατσε απέναντι από τον καμβά του για να φτιάξει ένα πίνακα με σκοπό να βγάλει λεφτά;; (όσοι το κάνουν έτσι απλά δεν κάνουν τίποτα…) Όχι βέβαια , έκατσε απέναντι από τον καμβά του έχοντας σαν σκοπό να φτιάξει ένα πίνακα που αρμόζει στην τέχνη του … και κάπως έτσι προέκυψαν όλα τα αριστουργήματα ….
- Δεν χρειάζεται να κάνουμε τίποτα αν δεν υπάρχει λόγος … ο μέγας J Livermore είχε πει κάποτε ‘’υπάρχει το κοινό κοροϊδο που κάνει παντού και πάντα λάθος , υπάρχει και το κοροϊδο της Wall Street που πιστεύει ότι πρέπει να κάνει πράξεις κάθε μέρα’’ , ενώ ο J Rogers έχει πει ‘’δεν αγοράζω αν δε το χρήμα δεν τόσο μπροστά μου που απλά να πρέπει να σκύψω και να το πιάσω…’’
- Σημασία δεν έχει τι πιστεύουν οι συμμετέχοντες στην αγορά αλλά τι πιστεύεις εσύ , αν εμπιστεύεσαι το σύστημά σου εκτέλεσε ψυχρά , αν κάνεις mirroring τους άλλους μάλλον δεν θα έχεις καλή κατάληξη , (το θέμα του επιτυχημένου mirroring είναι ένα σεμινάριο μόνο του)
- Εχουν πολύ συγκεκριμένο risk management το οποίο δεν παραβιάζουν ποτέ και για κανένα λόγο , ξέρουν εκ των προτέρων την διασπορά τους , και την ποσόστωση χρημάτων ανα επενδεδυμένη αξία
- Γνωρίζουν την αξία και την τέχνη του stop loss , αλλά δεν βάζουν τα στοπ τους εκεί που τα βάζει η ‘’μαρίδα’’, η τέχνη του stop loss είναι και αυτή ένα σεμινάριο από μόνη της (αλλιώς δεν θα υπήρχαν οι stop hunters…)
- Πάντα έχουν ένα συγκεκριμένο λόγο που μπαίνουν σε ένα trade και δεν βγαίνουν αν δεν εκλείψει ο λόγος για τον οποίο μπήκαν
- Αλλάζουν αυτόματα τη στάση τους όταν ‘’το πει η αγορά’’
- Μπορούν γίνουν πολύ επιθετικοί όταν κερδίζουν και πολύ αμυντικοί όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά
- Διαβάζουν μαθαίνουν και γίνονται καλύτεροι κάθε μέρα
- Μετά από κάθε μεγάλη Νίκη … πάνε διακοπές !!!!!!!!! … (για να γίνει το ‘’δάνειο των χρημάτων που πήραν από την αγορά’’ … συνείδηση κατοχής στο μυαλό τους….)
- Εύχομαι σε όλο τον κόσμο ένα όμορφο καλοκαίρι με υγεία αγάπη και ευτυχία , η στήλη για το υπόλοιπο του καλοκαιριού θα αναρτήσει ένα ακόμη άρθρο στις αρχές του Αυγούστου , εκτός αν υπάρξουν εξελίξεις επικαιρότητας που να απαιτούν παρέμβαση ενημέρωσης .
{Ο κ. Θεόδωρος Γιαμιάς είναι Γενικός Διευθυντής της Kyros Financial Group www.kfg.com.gr}
