Το παρακάτω άρθρο αποτελεί μέρος μιας νέας, εκτενούς έρευνας για την κλιματική αλλαγή, που θα δημοσιευτεί από τη διαΝΕΟσις τον Οκτώβριο του 2021. Η έρευνα βασίζεται στην ανάλυση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής σε όλες τις γεωγραφικές περιοχές της ελληνικής επικράτειας, χρησιμοποιώντας τα δεδομένα των σεναρίων του IPCC.
O τουρισμός αποτελεί έναν αναπτυσσόμενο και δυναμικό κλάδο της ελληνικής οικονομίας, καθώς προσφέρει άμεσα και έμμεσα αναπτυξιακές ευκαιρίες σε ένα ευρύ φάσμα κλάδων αλλά και σε έναν μεγάλο αριθμό προορισμών. H ανάπτυξη του τουρισμού βασίζεται σε κρίσιμους παράγοντες όπως η πλούσια φυσική και πολιτισμική κληρονομιά μας, οι εκτεταμένες ακτές, ο μεγάλος αριθμός νησιών, η ελληνική φιλοξενία και ο τρόπος ζωής, η σύγχρονη τουριστική υποδομή και οι υπηρεσίες αλλά και το κλίμα που, όπως και στην υπόλοιπη Μεσόγειο, προσελκύει παγκοσμίως έναν σημαντικό αριθμό τουριστών.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον σχετικά με την περαιτέρω ανάπτυξη του τουρισμού στη χώρα έχει η εκτίμηση των αναμενόμενων επιδράσεων της κλιματικής αλλαγής στους τουριστικούς προορισμούς και στην ανταγωνιστικότητά τους. Είναι άλλωστε γνωστό ότι οι επικρατούσες κλιματικές συνθήκες επηρεάζουν τα είδη του τουρισμού που εξαρτώνται άμεσα από εξωτερικές δραστηριότητες, όπως το βασικό μας προϊόν “ήλιος-θάλασσα” και ο πολιτισμός. Στο πλαίσιο αυτό έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον κατά πόσον οι αναμενόμενες αλλαγές θα επηρεάσουν και με ποιο τρόπο τους τουριστικούς μας προορισμούς.
Από μια πρώτη προσέγγιση, οι επικρατούσες κλιματικές συνθήκες αποτελούν κρίσιμο παράγοντα για τη βιωσιμότητα τουριστικών περιοχών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στον χωρικό αντίκτυπο του τουρισμού, στην ποιότητα του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος και κατ’ επέκταση στη ζήτηση για αυτό. Ειδικότερα, οι βασικές επιπτώσεις σε τουριστικές περιοχές είναι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η αύξηση της θερμοκρασίας και η μείωση της βροχόπτωσης (ιδίως κατά τη θερινή περίοδο) αλλά και τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Παράλληλα έχουν ενδιαφέρον και οι έμμεσες επιπτώσεις, όπως η επίδραση σε κρίσιμους φυσικούς πόρους (π.χ. το νερό), η αλλοίωση του τοπίου και η διατάραξη της βιοποικιλότητας που επηρεάζουν τις προοπτικές ανάπτυξης του τουρισμού. Στο πλαίσιο αυτό, η γεωγραφική θέση και τα ειδικά χαρακτηριστικά του χώρου έχουν συχνά καθοριστικό ρόλο, καθώς μπορεί να διαφοροποιηθεί σημαντικά η έκθεση και η ευαισθησία του στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Ας σημειωθεί, ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ως προς τον τουρισμό θα είναι και θετικές και αρνητικές. Για παράδειγμα εκτιμάται ότι κατά τη θερινή τουριστική περίοδο, στην οποία στηρίζεται ως επί το πλείστον ο τουρισμός στη χώρα μας, η αύξηση της θερμοκρασίας ή/και η συχνότερη εμφάνιση καυσώνων θα υποβαθμίσουν σε σημαντικό βαθμό την ποιότητα του τουριστικού προϊόντος. Παρόλα αυτά, μια θετική επίδραση που μπορεί να προκύψει σε κάποιες περιοχές είναι η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, η οποία σίγουρα θα επηρεάσει με τη σειρά της την προσφορά στον τουρισμό, αλλά και τη ζήτηση.
Κλιματικοί δείκτες που επηρεάζουν τον τομέα του τουρισμού
Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε υπό τον συντονισμό του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για τη διαΝΕΟσις και η οποία θα δημοσιευθεί το επόμενο διάστημα, εξετάζονται κλιματικοί δείκτες (Πίνακας 1) που συναρτώνται άμεσα με τον τομέα του τουρισμού και επισημαίνονται περιοχές διαφορετικού επιπέδου τουριστικής ανάπτυξης, στις οποίες οι πιέσεις είναι μεγαλύτερες.
Μέσες κλιματικές συνθήκες
Θερμοκρασία
Η θερμοκρασία αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα τόσο για το περιβάλλον και την εύρυθμη λειτουργία των οικοσυστημάτων, όσο και για τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Όσον αφορά τον τομέα του τουρισμού, ως ένας από τους κρίσιμους παράγοντες θεωρείται η θερμοκρασία των θερινών μηνών. Στην παρούσα μελέτη εξετάζεται η μεταβολή της θερμοκρασίας των θερινών μηνών για τα τρία προβλεπόμενα σενάρια (RCP 2.6, 4.5 και 8.5) της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) για χρονικούς ορίζοντες 20ετίας και 40ετίας. Στο αισιόδοξο σενάριο (το RCP 2.6), η αύξηση είναι σχετικά περιορισμένη, όμως η σημαντική άνοδος της θερμοκρασίας που εκτιμάται, σύμφωνα με το ενδιάμεσο σενάριο (το RCP 4.5) (βλ. παρακάτω Σχήμα) και το δυσμενές (το RCP 8.5) για τους θερινούς μήνες είναι βέβαιο ότι θα αυξήσει τη θερμική δυσφορία των επισκεπτών και την αδυναμία περάτωσης κάποιων τουριστικών δραστηριοτήτων, επομένως και το επίπεδο του τουριστικού προϊόντος.
Διαβάστε ολόκληρο άρθρο της διαΝΕΟσις εδώ.
