*του Λουκά Β. Παπαϊωάννου, Οικονομολόγου/Corporate Advisor Mc Banking & Finance
Η χθεσινή διακοπή στο κτηνώδες sell-off των τελευταίων ημερών τόσο στο Ελληνικό όσο και στα διεθνή χρηματιστήρια ήταν αναμενόμενη, μετά τα προχθεσινά οικονομικά μέτρα-«μπαζούκα» της δεύτερης φάσης από την ΕΚΤ. Σε συνδυασμό με τα έκτακτα μέτρα των εθνικών κυβερνήσεων, για υποβοήθηση των βαριά πληττόμενων οικονομιών, γίνεται προσπάθεια η ασθενής παγκόσμια οικονομία να κρατηθεί σε καταστολή με «αναπνευστήρα απεριόριστης ρευστότητας».
Όμως, δεν πρέπει να εφησυχάζουμε, γιατί τα δύσκολα είναι μπροστά και για την ελληνική οικονομία και για το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Η παύση της οικονομικής δραστηριότητας είναι κάτι πρωτόγνωρο για όλους μας και κανείς δεν θα βγει αλώβητος από το διαφαινόμενο οικονομικό «σοκ» που βιώνουμε, πολίτες, επιχειρήσεις και κράτη. Κάθε μέρα που περνά δεν ξαναγυρνά, αυξάνοντας τις παρενέργειες και ο πρωταρχικός στόχος, εκτός της προστασίας ανθρώπινων ζωών, είναι η όσο το δυνατόν γρηγορότερη έξοδος από τον εφιάλτη.
Η επίδραση τόσο στα μακροοικονομικά όσο και στα μικροοικονομικά μεγέθη παγκοσμίως θα είναι καταλυτικά αρνητικές και θα απαιτηθεί χρόνος για να επανέλθει το σύστημα σε ισορροπία.
Η Ελλάδα, δυστυχώς, πλήττεται από τη νέα υγειονομική-οικονομική κρίση, μετά από 10 εφιαλτικά χρόνια κρίσης χρέους, την ώρα που επούλωνε τις πληγές της τόσο σε κοινωνικό όσο σε οικονομικό επίπεδο. Επιπλέον, εκτός από τον εξελισσόμενο παγκόσμιο πανικό, λόγω της πανδημίας του COVID-19, η Ελλάδα έχει να αντιμετωπίσει και τη συνεχιζόμενη τουρκική προκλητικότητα σε όλα τα επίπεδα.
Λαμβάνοντας υπόψη τις εκτιμήσεις των ειδικών, είμαστε ακόμα σε αρχικό στάδιο στην εξέλιξη της επιδημίας στην ελληνική κοινωνία. Συνεπώς, οι βλάβες στην πραγματική οικονομία είναι νωρίς ακόμα να αποτυπωθούν, αλλά το σίγουρο είναι ότι θα είναι μεγάλη, κυρίως αν η πανδημία επεκταθεί χρονικά πέραν του Μαΐου. Με δεδομένη τη σχετικά γρήγορη λήψη μέτρων από την κυβέρνηση, ελπίζουμε ότι οι απώλειες ανθρώπων θα ελαχιστοποιηθούν, υπό την προϋπόθεση ότι ο ελληνικός λαός θα συμμορφωθεί απόλυτα και άνευ εξαιρέσεων στις οδηγίες των ειδικών.
Όσον αφορά στη χθεσινή ανοδική αντίδραση, κερδίσαμε μια μικρή «μάχη» και όχι τον «πόλεμο», ο οποίος θα είναι πολύμηνος και δύσκολος. Ο τραπεζικός κλάδος αντέδρασε μεν, νωχελικά δε, και όσο ο ΔΤΡ βρίσκεται κάτω από το επίπεδο των 370 μονάδων, δεν αλλάζει κάτι στην άκρως αρνητική τεχνική εικόνα του.
Είναι πρόωρο να αποτιμηθεί σε τι βαθμό τα παλαιά προβλήματά του θα επανέλθουν δριμύτερα, κυρίως όσον αφορά στη δημιουργία νέων κόκκινων δανείων από κλάδους που θα υποστούν συντριπτικά πλήγματα από την πανδημία (τουρισμός-ναυτιλία-μεταφορές, καταναλωτικές αλυσίδες κ.ά.).
Ο πανικός δεν άφησε αλώβητα και τα ελληνικά ομόλογα, κρατικά και εταιρικά, που αρχίζουν να παρουσιάζουν σοβαρές αρνητικές παρενέργειες από την αύξηση των αποδόσεών τους. Το 10ετές ελληνικό κρατικό ομόλογο, μετά το προχθεσινό 3,80% που κατέγραψε, κινήθηκε χθες πέριξ του 2,37%, κυρίως λόγω της ένταξης και των ελληνικών κρατικών ομολόγων στο νέο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, γεγονός εξαιρετικά θετικό, στην παρούσα φάση.
Τα εταιρικά ομόλογα συνεχίζουν όλα να εμφανίζουν τιμές χαμηλότερες του 100, αποτυπώνοντας την ανησυχία που επικρατεί στην αγορά εταιρικού χρέους.
Παρά τη χθεσινή αντίδραση, ο πανικός είναι διάχυτος, γιατί αναλυτές και επενδυτές δεν μπορούν να προσδιορίσουν τη διάρκεια της πανδημίας, αλλά και τις επιπτώσεις στα αποτελέσματα των εταιρειών το 2020.
Σε αγορές «ακραίου αγελαίου πανικού», οι επενδυτικές αποφάσεις χρειάζονται χρόνο και η ταχύτητα και το εύρος της πτώσης αυξάνουν τη μεταβλητότητα των τιμών. Έτσι, στηρίξεις και αντιστάσεις απέχουν πολύ μεταξύ τους, αυξάνοντας τη δυσκολία της ανάλυσης.
Παρά ταύτα, στον Γενικό Δείκτη, τα πρώτα σημεία στήριξης οριοθετούνται στις 450 μονάδες, με επόμενες γραμμές αμύνης τις 440 και 425 μονάδες. Οι κοντινές αντιστάσεις εντοπίζονται στα επίπεδα των 550, 574 και 595 μονάδων. Κίνηση μέχρι τις 600 μονάδες πρέπει να εκλαμβάνεται ως τεχνική αντίδραση και δεν αλλάζει την αρνητική εικόνα.
Αντίστοιχα, για τον FTSE25 η πρώτη κοντινή στήριξη εντοπίζεται επίσης στη ζώνη των 1340 μονάδων. Επόμενες στηρίξεις εμφανίζονται στις 1.200 και 1.145 μονάδες. Οι κοντινές αντιστάσεις εντοπίζονται στα επίπεδα των 1.345, 1.392, 1.450 και 1.555 μονάδων. Μόνο κίνηση άνω των 1.555 μονάδων αντιστρέφει το αρνητικό momentum, και οποιαδήποτε αντίδραση μέχρι εκεί θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως ευκαιρία δημιουργίας ρευστότητας, τουλάχιστον για τις επόμενες 2 εβδομάδες.
Συμπερασματικά, η καταστροφική εικόνα της ελληνικής αγοράς δεν αλλάζει από μια τεχνική αντίδραση έστω και μερικών ημερών. Η κεφαλαιοποίηση του ΧΑ μετρά απώλειες δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ και θα χρειαστεί χρόνος και υπομονή για να πλησιάσουν οι γρήγοροι κινητοί μέσοι όροι τις τρέχουσες τιμές.
Εκτιμούμε ότι η ταλαιπωρία και η μεταβλητότητα θα έχουν συνέχεια για τις ελληνικές μετοχές, όσο βρισκόμαστε στην αρχή της έξαρσης του COVID-19, και το ίδιο ισχύει και για τις ξένες αγορές, παρά τα θηριώδη μέτρα στήριξης που ανακοινώθηκαν.
Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι τέτοιου είδους και μεγέθους πτώσεις δημιουργούν σημαντικές ευκαιρίες, αλλά πρέπει να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον μας μόνο σε μετοχές με υψηλή ρευστότητα, καλά θεμελιώδη στοιχεία και υψηλές μερισματικές αποδόσεις, έστω και με στοιχεία 2019. Η υπομονή και η πειθαρχία είναι προαπαιτούμενα, αφού θα απαιτηθεί χρόνος για να ξεκαθαρίσει το τοπίο.
Συνεπώς, προτεραιότητά σας πρέπει να είναι η προστασία σας τόσο σε προσωπικό όσο και σε επενδυτικό επίπεδο. Ευχόμαστε (οι εμπλεκόμενοι στις αγορές και όχι μόνο) να μην αναφωνήσουμε ξανά την κλασική φράση του Ν. Κούρκουλου «Όχι άλλο κάρβουνο», αν και δεν είμαστε τόσο σίγουροι…
