Το διάσημο συμπόσιο του Jackson Hole που καθορίζει τη νομισματική πολιτική των ΗΠΑ και επηρεάζει την πορεία των επιτοκίων και των αγορών εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια, πραγματοποιείται φέτος χωρίς φυσική παρουσία, με την κρίσιμη ομιλία του προέδρου της Kεντρικής Tράπεζας των ΗΠΑ, Τζερόμ Πάουελ, να είναι προγραμματισμένη για σήμερα.
Καθώς η εφοδιαστική αλυσίδα έχει εκτροχιαστεί και οι πληθωριστικές πιέσεις εντείνονται διεθνώς, οι κοινωνίες αντιμετωπίζουν τα οικονομικά προβλήματα που έχει προκαλέσει η πανδημία με τη συνδρομή των νομισματικών μέτρων των Κεντρικών Τραπεζών και ειδικώς της Fed που ακόμα σύρει το χορό. Η Ελλάδα ευνοείται και αυτή από τις χαλαρές πολιτικές που ακολουθούνται μέχρι τώρα.
Στο μεταξύ δημοσιοποιούνται οι υπολογισμοί, άλλοτε ακριβέστεροι, άλλοτε όχι τόσο, για τη βοήθεια της EKT στα προγράμματα αγοράς ομολόγων με το ένα ή το άλλο εργαλείο και τι ευνοεί περισσότερο την ελληνική οικονομία.
Άλλωστε τα δύο βασικά μέτρα των Κεντρικών Τραπεζών στην προσφορά χρήματος, είναι η μείωση των επιτοκίων και… η επαναγορά ομολόγων που κρατά τις τιμές τους ψηλά, διευκολύνοντας τις πωλήτριες τράπεζες και Αμοιβαία, διασφαλίζοντας ρευστό για επενδύσεις σε επιχειρήσεις και διατηρώντας χαμηλά το κόστος του χρήματος.
Αλλά τα μέτρα αυτά υποδαυλίζουν τον πληθωρισμό που όμως έχει ήδη φουντώσει εξαιτίας των προβλημάτων που προκαλεί η πανδημία και η ανατροπή της κανονικότητας στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Οι αγορές που είναι πάντα ανικανοποίητες μετά από μία άνοδο των τιμών θα πρέπει να σταθμίσουν τους χρησμούς της Fed και του Τζερόμ Πάουελ, εξετάζοντας αν είναι καλύτερο να αρχίσει να μαζεύεται η ρευστότητα που έχει απλωθεί ή είναι καλύτερο να συνεχισθεί η προσφορά του χρήματος.
Το ένα μπορεί να σημαίνει ότι τα πράγματα πάνε καλά, αλλά το σίγουρο και άφθονο ρευστό θα μετριασθεί και ο καθείς ας το εξασφαλίσει μόνος του εφόσον θεωρητικά είναι πλέον εφικτό. Το άλλο σημαίνει ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά, αλλά η σίγουρη ρευστότητα θα εξακολουθήσει να παρέχεται εν αφθονία…
Οποιαδήποτε εξαγγελία ή υπαινιγμός μπορεί να αξιολογηθεί θετικά ή αρνητικά, αλλά η έλλειψη φυσικής παρουσίας έχει ήδη ρίξει τους τόνους για το φετινό συμπόσιο. Έκπληξη μάλλον θα πρέπει να αποκλεισθεί, στη βάση ότι οι Κεντρικές Τράπεζες, αποφεύγουν τις εκπλήξεις εκτός κι αν πρόκειται για κάτι ιδιαιτέρως θετικό. Με τις κάνες της ρευστότητας να καπνίζουν, μάλλον δεν υπάρχει κάτι τέτοιο.
Ωστόσο οι αγορές θα πρέπει να σταθμίσουν και κάτι άλλο, που οι Κεντρικές Τράπεζες ζητούσαν από χρόνια και γίνεται σαφές, ότι με την αφορμή της πανδημίας το πήραν τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στην Ευρώπη. Κι αυτό είναι το όπλο της δημοσιονομικής παρέμβασης, με τα πακέτα Ενίσχυσης και Αναμόρφωσης της οικονομίας στις ΗΠΑ και Ανάπτυξης στην Ευρώπη. Με άλλα λόγια εδώ είναι η άφθονη ρευστότητα, από άλλη πηγή και με άλλους όρους, αλλά πάντως εδώ είναι…
Η δημοσιονομική βοήθεια μπορεί κάλλιστα να καλύψει το χώρο που αφήνουν οι Κεντρικές Τράπεζες υποχωρώντας, αν φυσικά ξεκινήσει η πορεία της υποχώρησης των νομισματικών μέτρων από φέτος, με προαναγγελία σήμερα.
Αλλά ένα είναι βέβαιο. Τα δημοσιονομικά πακέτα αν πρόκειται να ενισχύσουν την οικονομία, δεν μπορούν ούτε αυτά να κάνουν κάτι για να φρενάρουν τις πληθωριστικές πιέσεις. Η ανάπτυξη, οι επενδύσεις, οι δαπάνες, δεν περιορίζουν τον πληθωρισμό, όπως κι αν βαφτίσουν οι ειδικοί τη βοήθεια.
Το θέμα είναι αν θα καταπολεμηθεί επιτυχημένα η πανδημία και αν θα επανέλθει σε ομαλούς ρυθμούς η εφοδιαστική αλυσίδα. Αυτό, ναι, μπορεί να φρενάρει περαιτέρω πληθωριστικές πιέσεις.
Ο άλλος δρόμος είναι η ανακοπή των αναπτυξιακών ρυθμών. Αλλά θέλουν στα αλήθεια κάτι τέτοιο, οι οικονομίες, οι κοινωνίες και οι κυβερνήσεις;
Νίκος Κωτσικόπουλος
