Στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής παρουσιάστηκαν οι βασικοί πυλώνες του σχεδίου νόμου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Απελευθέρωση αγοράς ενέργειας, εκσυγχρονισμός της ΔΕΗ, ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ και στήριξη των ΑΠΕ».
«Με το νομοσχέδιο που κατατέθηκε προς ψήφιση αντιμετωπίζονται γρήγορα και αποτελεσματικά κρίσιμα ζητήματα που αφορούν την ενέργεια. Δηλαδή τα ζητήματα ενός κλάδου που βρίσκεται στο επίκεντρο της προσπάθειας επιστροφής της χώρας μας σε πορεία όχι μόνο βιώσιμης, αλλά και φιλικής προς το περιβάλλον ανάπτυξης, όπως έχει επανειλημμένα επισημάνει και ο Πρωθυπουργός».
Τα παραπάνω σημειώνονται σε ενημερωτικό σημείωμα του υπουργείου, στο οποίο αναφέρονται οι βασικοί πυλώνες του νομοσχεδίου. Κεντρικό ρόλο στο νομοσχέδιο καταλαμβάνουν οι διατάξεις για τον εκσυγχρονισμό της ΔΕΗ, «που είναι το επόμενο αναγκαίο βήμα στον μακρύ δρόμο για την εξυγίανση της μεγαλύτερης επιχείρησης της χώρας, μετά την πρώτη δέσμη των μέτρων διάσωσης που εφαρμόσαμε τον Αύγουστο του 2019» όπως αναφέρεται ενώ προστίθεται ότι μεγάλη σημασία, ωστόσο, έχουν και οι υπόλοιποι «πυλώνες» του σχεδίου, στο βαθμό που:
-Προωθούν την ταχεία υιοθέτηση του λεγόμενου target model. Πρόκειται για το νέο μοντέλο λειτουργίας της χονδρεμπορικής αγοράς ενέργειας που θα την καταστήσει πιο ανταγωνιστική επ’ ωφελεία των τελικών καταναλωτών και θα επιτρέψει τη σύζευξή της με τις αγορές της Ευρώπης.
–Περιλαμβάνουν τον οδικό χάρτη για την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ, με την οποία θα επιτευχθεί η περαιτέρω απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου. Πρόκειται για -ακόμα- μια διαρθρωτική μεταρρύθμιση μεγάλης σημασίας, η οποία όχι μόνο δίνει σαφές μήνυμα προς την επιχειρηματική κοινότητα εδώ και στο εξωτερικό ότι η Ελλάδα είναι χώρα φιλική προς τις επενδύσεις, αλλά και θα εκτιμάται ότι θα προσελκύσει σημαντικά κεφάλαια για τον εκσυγχρονισμού του κλάδου εμπορίας φυσικού αερίου και θα επιτρέψουν την ανάπτυξη του δικτύου διανομής. Στο νέο τοπίο που θα δημιουργήσει η ταχεία απολιγνιτοποίηση της χώρας -υπενθυμίζεται ότι ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δεσμεύθηκε στη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ για κλείσιμο όλων των λιγνιτικών μονάδων έως το 2028-, το φυσικό αέριο θα είναι το καύσιμο-«γέφυρα» έως την βέλτιστη αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Συνεπώς η ανάπτυξη των κλάδων εμπορίας και των υποδομών φυσικού αερίου αποκτά αυξημένη σημασία.
–Η άλλη πλευρά του νομίσματος της απολιγνιτοποίησης είναι η ταχεία αύξηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα. Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα που δίνεται αυτές της ημέρες για δημόσια διαβούλευση προβλέπει ότι έως το 2030 οι ΑΠΕ θα πρέπει να αναλογούν στο 35% του ενεργειακού μείγματος, ένα ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από το σημερινό. Το παρόν νομοσχέδιο περιλαμβάνει μέτρα για τη στήριξη της αγοράς ΑΠΕ που είναι κρίσιμα για την επίτευξη του στόχου αυτού.
Τέλος, τίθενται οι βάσεις ενός πλαισίου για την ηλεκτροκίνηση –που είναι το μέλλον για τις μεταφορές λόγω του πολύ χαμηλού κόστους και των μηδενικών ρύπων- και προωθούνται ρυθμίσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των δημοσίων κτιρίων και για την δημιουργία ανταγωνιστικού πλαισίου διαδικασιών για τα μέτρα ενεργειακής απόδοσης.
ΔΕΗ
Το ενδιαφέρον εστιάζεται στη ΔΕΗ και συγκεκριμένα αναφέρονται οι παρακάτω δράσεις σε νομοθετικό επίπεδο:
-με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (που κυρώθηκε με νόμο πρόσφατα) καταργήθηκαν οι ΝΟΜΕ, δηλαδή οι δημοπρασίες που ανάγκαζαν τη ΔΕΗ να πουλάει ρεύμα κάτω του κόστους στους ανταγωνιστές της. Εξαιτίας των δημοπρασιών ΝΟΜΕ, υπολογίζεται ότι η ΔΕΗ έχασε 600 εκατ. ευρώ
-Κατόπιν, με τροπολογία ελήφθη μέριμνα ώστε να αποδοθεί από το Δημόσιο στην επιχείρηση ποσό της τάξης των 200 εκατ. ευρώ που οφείλονταν σε αυτήν από το λογαριασμό ΥΚΩ.
Η προσπάθεια συνεχίζεται. Αυτό ήταν απλώς το πρώτο βήμα με το οποίο η ΔΕΗ απλώς «έβγαλε τη μύτη της έξω από το νερό».
Το υπό συζήτηση νομοσχέδιο περιλαμβάνει σειρά μέτρων για τον εκσυγχρονισμό της ΔΕΗ που εντάσσονται στην ευρύτερη στρατηγική για την βιώσιμη ανάπτυξη της εταιρείας». Οι βασικοί πυλώνες αυτής της στρατηγικής αναφέρεται ότι είναι:
-Η απολιγνιτοποίηση
-Το θαρραλέο άνοιγμα τις εταιρείας στις ΑΠΕ
-Και η ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ, της θυγατρικής της ΔΕΗ που διαχειρίζεται το δίκτυο διανομής.
Οι βασικές ρυθμίσεις για τη ΔΕΗ στο νομοσχέδιο
1.Καταργείται η μονιμότητα για νεοπροσλαμβανόμενους και γίνονται ευέλικτες οι προσλήψεις
Όλοι όσοι θα προσληφθούν στη ΔΕΗ εφεξής, δεν θα έχουν καθεστώς μονιμότητας όπως οι μέχρι σήμερα εργαζόμενοι (των οποίων το εργασιακό καθεστώς θα παραμείνει ως έχει), αλλά θα έχουν πιο ευέλικτες εργασιακές σχέσεις γιατί θέλουμε η ΔΕΗ να μπορεί να ανταγωνιστεί και να έχει το πνεύμα του ιδιωτικού τομέα.
2.Καταργείται η μονιμότητα για γενικούς διευθυντές και διευθυντές και εισάγονται οι τριετείς θητείες:
Ούτε τα ανώτερα διευθυντικά στελέχη της ΔΕΗ (Γενικοί Διευθυντές και Διευθυντές) προφανώς θα είναι μόνιμα, αλλά εκείνα θα έχουν και τριετείς θητείες. Θα επιλέγονται μάλιστα κατόπιν προκήρυξης που θα απευθύνεται τόσο στο εσωτερικό της επιχείρησης όσο και σε όλη την αγορά.
3.Εισάγουμε επιπλέον κίνητρα για την προσέλκυση στελεχών από την αγορά
Οι αμοιβές των Γενικών Διευθυντών και των Διευθυντών, ακριβώς λόγω της τριετούς θητείας τους και της έλλειψης μονιμότητας στις συμβάσεις τους θα καθορίζονται από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΗ, έπειτα από πρόταση της Επιτροπής Αμοιβών που προβλέπεται στο νομοσχέδιο. Αυτή η διαδικασία είναι απαραίτητη, καθώς σήμερα υπάρχει διαρροή πολύτιμων στελεχών προς τους ανταγωνιστές της ΔΕΗ. Τα ανώτερα και ανώτατα στελέχη έχουν την ευθύνη μεγάλων επιχειρησιακών μονάδων, που απασχολούν χιλιάδες εργαζομένους, διαχειρίζονται πάγια μεγάλης αξίας και παίρνουν αποφάσεις υψηλού ρίσκου. Γι’ αυτό είναι επιβεβλημένο να υπάρχει η ευελιξία τα στελέχη αυτά να αντλούνται και από την αγορά, όπως και μέσα από την εταιρεία, να λογοδοτούν αλλά και να έχουν επαρκή κίνητρα για να ανταποκριθούν στις προαναφερθείσες προκλήσεις.
4.Εισάγουμε σχέδιο για στοχευμένες Εθελούσιες Εξόδους με επιβάρυνση αποκλειστικά της ΔΕΗ
Με σκοπό να μειωθεί το κόστος της ΔΕΗ αλλά και να στηριχθεί το πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης, προβλέπονται στοχευμένες εθελούσιες έξοδοι για το προσωπικό. Ακριβώς λόγω της μείωσης του κόστους, εκτιμούμε ότι η ίδια η ΔΕΗ θα μπορεί να καλύψει το κόστος των προγραμμάτων αυτών χωρίς επιβάρυνση των φορολογουμένων και των ασφαλιστικών ταμείων. Εκτιμάται ότι το κόστος θα αποσβεστεί από τη ΔΕΗ σε 2-3 χρόνια.
5.Ενισχύουμε τη μεσαία βαθμίδα διοίκησης της εταιρίας:
Οι Βοηθοί Γενικοί Διευθυντές, σε ένα ποσοστό έως 20% θα προσλαμβάνονται με αποφάσεις Διοικητικού Συμβουλίου επίσης από την αγορά, αλλά θα αμείβονται με τους μισθούς των συναδέλφων τους στη ΔΕΗ.
6.Διευκολύνουμε την Εσωτερική Κινητικότητα Εργαζομένων:
Για να γίνει καλύτερη διαχείριση του προσωπικού, προβλέπουμε και ένα ειδικότερο Σύστημα εσωτερικής Κινητικότητας, ώστε κάποιοι εργαζόμενοι να μπορούν να μετακινηθούν από τη ΔΕΗ προς τον ΔΕΔΔΗΕ και τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες ΑΕ.
7.Επιτρέπονται Εθελοντικές Μετακινήσεις εργαζομένων της ΔΕΗ προς το Δημόσιο τομέα:
Προκειμένου να γίνει πιο ομαλή για τους εργαζομένους η διαδικασία απολιγνιτοποίησης της ΔΕΗ και να διευκολυνθεί ο εταιρικός μετασχηματισμός της επιχείρησης, δίνεται η δυνατότητα εθελοντικής μεταφοράς προσωπικού της ΔΕΗ σε υπηρεσίες και φορείς του στενού ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Θα υπάρξει ασφαλώς συντονισμός με το Υπουργείο Εσωτερικών διότι η ρύθμιση συνδέεται με το πρόγραμμα κινητικότητας του Δημοσίου.
8.Εισάγουμε ευέλικτο πλαίσιο για τις προμήθειες:
Προβλέπουμε και ένα νέο, ευέλικτο καθεστώς για τις προμήθειες της ΔΕΗ. Σήμερα, ακόμα και για προμήθειες ύψους λίγων χιλιάδων ευρώ, ακολουθείται μια χρονοβόρα διαδικασία που βάζει τη ΔΕΗ σε μειονεκτική θέση, τη στιγμή που οι ιδιώτες ανταγωνιστές της μπορούν να κινούνται πολύ ταχύτερα. Με τη νέα ρύθμιση -που ασφαλώς είναι εναρμονισμένη με τις προβλέψεις της νομοθεσίας της ΕΕ- παρακάμπτουμε τις χρονοβόρες διαδικασίες, θέτοντας όμως ως εγγύηση διαφάνειας ότι οι σχετικές προμήθειες της ΔΕΗ θα αποτελούν αντικείμενο της Ελεγκτικής Επιτροπής που ενισχύσαμε,
9.Ενισχύουμε την εταιρική διακυβέρνηση:
Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της εταιρικής διακυβέρνησης της ΔΕΗ
-Συστήνεται Επιτροπή Αμοιβών και Προσλήψεων, με έργο μεταξύ άλλων την εισήγηση προς το Διοικητικό Συμβούλιο της πολιτικής προσλήψεων του προσωπικού αορίστου χρόνου καθώς και της διαδικασίας πρόσληψης και την πολιτική αμοιβών των υψηλόβαθμων στελεχών.
-Ενισχύεται η Ελεγκτική Επιτροπή (με την έγκριση της Γενικής Συνέλευσης της ΔΕΗ) με κύριο έργο τον έλεγχο της εφαρμογής του Κανονισμού Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών της Επιχείρησης. Σε αυτή θα συμμετέχουν και ανεξάρτητα μέλη, υψηλού κύρους, ώστε να διασφαλίζεται η αντικειμενικότητα και η διαφάνεια.
10.Καταργείται το προνομιακό τιμολόγιο για τους εργαζομένους:
Ειδικότερα, καταργείται το υπάρχον προνομιακό πλαίσιο για τα τιμολόγια των εργαζομένων και των συνταξιούχων στη ΔΕΗ και η έκπτωση στη χρέωση των καταναλώσεών του για την ηλεκτρική ενέργεια δεν θα μπορεί να υπερβαίνει το 30%. Πρόκειται για ρύθμιση που κρίνεται επιβεβλημένη στο πλαίσιο της συνολικής προσπάθειας οικονομικής ανάταξης της ΔΕΗ. Κάθε ομάδα εμπλεκομένων στην ενεργειακή αγορά της χώρας, όπως οι καταναλωτές, οι παραγωγοί, οι έμποροι καλούνται να συμβάλλουν στην προσπάθεια αυτή. Αυτό ισχύει ασφαλώς και για τους εργαζόμενους της ΔΕΗ, οι οποίοι θα συνεχίσουν να έχουν μια έκπτωση, ωστόσο πιο εύλογη αναλογική και δίκαιη.
ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
1. Μείωση νυχτερινού τιμολογίου ΥΚΩ για όλους τους παρόχους ρεύματος
Μειώνονται οι χρεώσεις ΥΚΩ στα νυχτερινά τιμολόγια όλων των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας για καταναλώσεις άνω των 1.600 KWh/τετράμηνο. Με τη ρύθμιση αίρεται η στρέβλωση που είχε δημιουργηθεί από τις αναπροσαρμογές των ΥΚΩ που είχαν γίνει από την προηγούμενη κυβέρνηση το 2018 και είχαν οδηγήσει σε πολύ μεγάλη επιβάρυνση τα νοικοκυριά που χρησιμοποιούσαν ενεργοβόρες συσκευές (θερμοσυσσωρευτές, κλιματιστικά κλπ.) κατά τη διάρκεια της νύχτας. Σημειώνεται ότι για μεγάλες καταναλώσεις 2.000 η ελάφρυνση μπορεί να φτάσει έως το 65%.
2. Εναλλαγή στην Καθολική Υπηρεσία
Η Καθολική Υπηρεσία πλέον δεν θα παρέχεται αποκλειστικά από τη ΔΕΗ (ως έχουσα το μεγαλύτερο μερίδιο) σε περίπτωση που δεν υπάρξει ενδιαφέρον για την ανταγωνιστική διαδικασία, αλλά θα υπάρχει κατανομή μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων Προμηθευτών, σύμφωνα με το μερίδιο αγοράς τους.
3. Εγγυήσεις Δήμων για οφειλές νομικών προσώπων ΟΤΑ προς τη ΔΕΗ
Αντιμετωπίζεται το μεγάλο πρόβλημα των οφειλών των δημοτικών επιχειρήσεων προς τη ΔΕΗ και πλέον οι Δήμοι καθίστανται εγγυητές για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων των δημοτικών εταιρειών από τις συμβάσεις προμήθειας ηλεκτρικής ενέργεια.
4. Ρυθμιστικό πλαίσιο για τις τιτλοποιήσεις απαιτήσεων της ΔΕΗ και άλλων παρόχων
Προκειμένου να προχωρήσει η διαδικασία τιτλοποίησης οφειλών προς τη ΔΕΗ και να ενισχυθεί η ρευστότητα της επιχείρησης, με ειδική πρόβλεψη εντάσσονται οι απαιτήσεις εταιρειών προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας στο πλαίσιο διαχείρισης και μεταβίβασης απαιτήσεων που ισχύει για τις τράπεζες, προκειμένου να υπάρχουν όλα τα εχέγγυα της σχετικής νομοθεσίας.
5.Ταχεία υλοποίηση target model
Καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των υποχρεώσεων του ΑΔΜΗΕ και του ΕΧΕ για την έναρξη λειτουργίας των αγορών ενέργειας. Η ΡΑΕ παρακολουθεί την τήρηση του χρονοδιαγράμματος και μπορεί να επιβάλει κυρώσεις (πχ πρόστιμα) εάν παραβιάζονται οι προβλεπόμενες προθεσμίες.
6. Αύξηση διαφάνειας στην χονδρεμπορική αγορά Η/Ε
Για να είναι ασφαλές το περιβάλλον της αγοράς και οι παίκτες να είναι ενήμεροι από τώρα για τις υποχρεώσεις τους ενόψει της απελευθέρωσης και της εφαρμογής του target model, εναρμονίζουμε το εθνικό πλαίσιο με τον Κανονισμό 1227/2011 για την ακεραιότητα και τη διαφάνεια στη χονδρική αγορά ενέργειας (REMIT) που περιλαμβάνει ρυθμίσεις στο πρότυπο των χρηματοοικονομικών αγορών. Με τον τρόπο αυτό εισάγεται το πλαίσιο για την αποτροπή φαινομένων χειραγώγησης της αγοράς ενέργειας και ενισχύεται ο εποπτικός ρόλος της ΡΑΕ για να διασφαλίζεται η συμμόρφωση όλων.
