Της Ελενας Ερμείδου

Στις έξι πρώτες χώρες με την ταχύτατη πληθυσμιακή γήρανση βρίσκεται η Ελλάδα με πρώτη την Ιαπωνία και τελευταία την Ιταλία. Ιαπωνία, Νότιος Κορέα, Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα και Ιταλία βρίσκονται στο επίκεντρο ξένων και Eλλήνων μελετητών οι οποίοι κάνουν λόγο για σημαντικές μεταβολές πληθυσμού, χαρακτηρίζοντας την κατάσταση μάλιστα για την Ελλάδα μη αναστρέψιμη. Οίκοι αξιολόγησης όπως η Moodys σε πρόσφατη μελέτη της σχετικά με την κατάσταση στην Ιαπωνία σημειώνει πως η γήρανση του πληθυσμού στην Ιαπωνία γεννά προκλήσεις σε ασφαλιστές και τραπεζίτες και κυβερνήσεις. 

Η Ελλάδα γερνάει, οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου χαρακτηρίζοντας την κατάσταση μη αναστρέψιμη και διαμηνύουν ότι το κρίσιμο πρόβλημα του δημογραφικού θέτει σε κίνδυνο το μέλλον των συντάξεων αλλά και των μεταρρυθμίσεων στο ασφαλιστικό. Σύμφωνα με την ΕΛΕΤΕΑ, τρία εκατομμύρια Ελληνες το 2050 θα είναι άνω των 60 ετών.

 

Η κατάσταση στην Ελλάδα δείχνει να είναι πολύ σοβαρή  και αυτό αποτυπώνεται καλύτερα αν δει κανείς τις μελέτες σύμφωνα με τις οποίες το 2014 το ποσοστό των ατόμων άνω των 60 ετών έφτανε στο 27%, το 2030 σύμφωνα με τις προβλέψεις θα φτάσει στο 33,2% και θα εκτιναχθεί στο 40,8% το 2050.

Οι δείκτες υπεργηρίας, ατόμων άνω των 80 ετών  στην ΕΕ αυξάνονται με την Νότιο Ευρώπη να προπορεύεται. Τα υψηλότερα ποσοστά τα έχει η Ελλάδα, αμέσως μετά ακολουθεί η Ιταλία ενώ τα μικρότερα ποσοστά κατέχουν η Ιρλανδία και η Σλοβακία. Στην Ευρώπη σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ o μέσος όρος  γήρανσης του πληθυσμού είναι 29,9% με την Ελλάδα να βρίσκεται στο 33,6%.

Σήμερα οι νεώτεροι χρηματοδοτούν τα κόστη διαβίωσης των γονέων τους και των ηλικιωμένων.  Σύμφωνα με τα στοιχεία από το ΗΔΙΚΑ το πλήθος των συνταξιούχων τον Ιούλιο του 2018 διαμορφώθηκε στα 2.569.287, το μηνιαίο ποσό στα 2.262.235.858 και η μέση μηνιαία σύνταξη στα 897 ευρώ.  Η εξέλιξη της συνταξιοδοτικής δαπάνης αυξάνεται στο 17,6% το 2017 με την χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό στο 9,6% στα ίδια υψηλά επίπεδα με το 2012.

Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα έχει την υψηλότερη συνταξιοδοτική δαπάνη ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, στο 17,7%. Το χαμηλότερο ανήκει στην Ιρλανδία που είναι 5,7% σύμφωνα με στοιχεία του 2017. Το ελληνικό συνταξιοδοτικό σύστημα είναι πολύ ακριβό και αν παρατηρήσει κανείς έχει την μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση από το 2000 σε σχέση με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι οι Ελληνες λαμβάνουν τις χαμηλότερες συντάξεις σε σχέση με το μέσο ευρωπαϊκό όρο.

 

 

Στην άλλη πλευρά της γης στην Ιαπωνία το πρόβλημα είναι επίσης πολύ σοβαρό. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης ο πληθυσμός στην Ιαπωνία θα μειωθεί κατά 16% μεταξύ 2017 και 2045 με τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών να αυξάνονται από στο 37% από το 28%.

Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η μεταβολή στο δημογραφικό θέτει προκλήσεις για τα παραδοσιακά οικονομικά μοντέλα των τραπεζών καθώς η συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας μειώνει την ζήτηση και δημιουργεί υπερβάλλουσα ρευστότητα στο σύστημα. Τα προβλήματα αυξάνονται επίσης λόγω χαμηλών επιτοκίων και των πιέσεων στα περιθώρια διαμορφώνοντας πτωτικές τάσεις στην οικονομική δραστηριότητα της χώρας.

Προβλήματα θα αντιμετωπίσουν και οι ασφαλιστικές οι οποίες θα δουν την ζήτηση για προϊόντα ζωής και ασφάλισης ατυχημάτων και περιουσίας να πέφτει. Ωστόσο, η Moodys αναφέρει ότι οι ασφαλιστικές δεν θα χάσουν την αναπτυξιακή τους δυναμική καθώς έχουν δυνατότητες να περάσουν τα προϊόντα σε αγορές του εξωτερικού που διαμορφώνονται νέα επίπεδα ζήτησης.

Για τις ασφαλιστικές ζωής της Ιαπωνίας, πάντως οι προβλέψεις για τα επόμενα 10 χρόνια αρνητικές με δεδομένο τον βηματισμό της χώρας και τις αλλαγές που συντελούνται στα δημογραφικά.

Υπάρχουν και εναλλακτικές σημειώνει ο οίκος αξιολόγησης, αυτές των αλλαγών στο μείγμα των προϊόντων. Συστήνει να επικεντρωθούν στα ιατρικά προϊόντα αν στο τομέα αυτό, ο ανταγωνισμός χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα έντονος από άλλους επιχειρηματικούς κλάδους.

Σε ό,τι αφορά τέλος τις καλύψεις ατυχημάτων και κατά περιουσίας, η πτώση μπορεί να αντισταθμιστεί από την αυξημένη ζήτηση στις καλύψεις υγείας, ειδικότερα για εξειδικευμένες καλύψεις, αλλά και από τις θετικές τάσεις που διαμορφώνονται για προϊόντα υγείας εκτός Ιαπωνίας.