Το Athena Forum 2024 άνοιξε την αυλαία του στις 28 Νοεμβρίου στο Πολιτιστικό Κέντρο του Μουσείου Μπενάκη, με την προσέλευση του κοινού να καταδεικνύει την ισχυρή απήχηση του Αθηνά στον ερευνητικό ιστό της χώρας, αλλά και το ενδιαφέρον του κοινού για τις νέες τεχνολογίες και την επιστημονική έρευνα.
Η εκδήλωση άνοιξε με την ομιλία της Υφυπουργού Ανάπτυξης κας Ζωής Ράπτη, η οποία εξήρε το ρόλο του Αθηνά στις τεχνολογικές εξελίξεις της χώρα μας, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι: «Το Αθηνά λειτουργεί ως φάρος εφαρμοσμένης έρευνας και καινοτομίας για τη χώρα μας».
Στη συνέχεια, ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Δημήτρης Παπαστεργίου, στην αναλυτική του παρουσίαση για τις προοπτικές της χώρας στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης και της ψηφιακής μετάβασης, εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι ανοίγει ένας νέος δίαυλος τακτικότερων συναντήσεων καθώς ξεκινά η δημιουργία των AI Factories, όπου το Αθηνά μεταξύ άλλων παίζει το δικό του καθοριστικό ρόλο. Απώτερος στόχος: «να βάλουμε κοινό βηματισμό στην Τεχνητή Νοημοσύνη», τονίζοντας: «έχουμε ταλέντο, έχουμε στρατηγική, πάμε να βρούμε λύσεις»
Ακολούθως, ο Πρόεδρος και Γενικός Διευθυντής του Αθηνά, Καθηγητής κ. Γιάννης Εμίρης, τόνισε: «Έχουμε ευθύνη απέναντι στην Πολιτεία και την κοινωνία να προσφέρουμε τις τεχνολογίες, και τα εργαλεία της Τεχνητής Νοημοσύνης, θωρακίζοντας ταυτόχρονα και προστατεύοντας τη χώρα από τους ενδεχόμενους κινδύνους».
Το πρώτο πάνελ συζητήσεων της εκδήλωσης συντόνισε ο τέως Πρόεδρος του Αθηνά, Καθηγητής στο ΕΚΠΑ κ. Γιάννης Ιωαννίδης, το οποίο αφορούσε τον Πολιτισμό ως επίτευγμα και τρόπο ζωής, την Αειφορία ως ζητούμενο και τον «χορό» ανάμεσά τους, δηλαδή την αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Η ανάπτυξη των τεχνολογιών και η επέκτασή τους σε διάφορους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, να προβλέψουν παράγοντες κινδύνου, να αναδείξουν τον πλούτο και τη σημασία τους καθώς και να συμβάλουν στην κυκλική οικονομία και να βοηθήσουν στην επίτευξη των στόχων για βιώσιμη ανάπτυξη. Τεχνολογίες όπως οι ψηφιακοί δίδυμοι, η ανάλυση Μεγάλων Δεδομένων, η Τεχνητή Νοημοσύνη, υπόσχονται και επιτυγχάνουν βελτίωση του τρόπου ζωής και έναν καλύτερο κόσμο αειφορίας και ευημερίας.
Η επόμενη συζήτηση ξεκίνησε με έναν σύντομο Χαιρετισμό από τον Πρόεδρο της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Έρευνας και Καινοτομίας της Βουλής κ. Στράτο Σιμόπουλο, ο οποίος εξέφρασε τον προβληματισμό του για το βαθμό καινοτομίας που παράγεται μέσα από την έρευνα, δηλώνοντας ότι αυτό πρέπει και μπορεί να αλλάξει. Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση και οι Αναδυόμενες Τεχνολογίες που αναλύθηκαν στην ενότητα που ακολούθησε με συντονιστή τον Διευθυντή του ΙΝΒΙΣ, καθηγητή κ. Χρυσόστομο Στύλιο, έθεσαν ψηλά τον πήχη των προσδοκιών. Αναλύθηκαν οι προκλήσεις και οι προοπτικές της ενσωμάτωσης των ρομποτικών συστημάτων στην ελληνική βιομηχανία, παρουσιάστηκαν οι τεχνολογίες στη ρομποτική που αναπτύσσονται αυτή τη στιγμή σε ερευνητικό επίπεδο (co-robots, humanoid robots, robot γεωργίας κ.ά.), ενώ τονίστηκε η συμβολή της Τεχνητής Νοημοσύνης στη βιώσιμη παραγωγή. Υπήρξε κοινή παραδοχή προόδου προς ένα μεγαλύτερο εναγκαλισμό της έρευνας με τη βιομηχανία, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας στην 4η και την επικείμενη 5η βιομηχανική επανάσταση, όπου οι τεχνολογίες θα υποστηρίζουν τον ανθρώπινο παράγοντα και τη λήψη αποφάσεων.
Ο Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Χρίστος Δήμας τόνισε την προσπάθεια που γίνεται τα τελευταία χρόνια στη χώρα για την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας με συνεχή αύξηση φορολογικών και άλλων κινήτρων που ενθαρρύνουν τις επενδύσεις και την προσέλκυση κεφαλαίων σε αυτόν το κρίσιμο τομέα.
Με εκκίνηση τα δυο φετινά βραβεία Νόμπελ στη Φυσική και τη Χημεία τα οποία όπως ανέφερε σηματοδοτούν μια νέα εποχή συνεισφοράς της Τεχνητής Νοημοσύνης στην εξέλιξη της έρευνας και της καινοτομίας, ο καθηγητής κ. Ανδρέας Μπουντουβής, τέως Πρύτανης του ΕΜΠ, ανέπτυξε έναν εκτενή προβληματισμό αναφορικά με την υποστήριξη και ενθάρρυνση της Καινοτομίας καθώς και την εμπορική αξιοποίησή της τόσο σε Ευρωπαϊκό όσο και σε Εθνικό επίπεδο. Σταχυολόγησε υφιστάμενες συνθήκες που συγκρατούν τους δείκτες ανάπτυξης της Καινοτομίας σε σχέση με το διεθνές περιβάλλον, για να καταλήξει στις πολύ σημαντικές αλλά όχι απαραίτητα επαρκείς προσπάθειες που γίνονται για την θεμελίωση ενός αποτελεσματικού οικοσυστήματος έρευνας, επιχειρηματικότητας και καινοτομίας. Ο κ. Μπουντουβής, ο οποίος εκκίνησε την ομιλία του τονίζοντας την εντυπωσιακή αναπτυξιακή πορεία του Αθηνά και την ηγετική του θέση στον τομέα των ψηφιακών επιστημών και τεχνολογιών, έκλεισε υπογραμμίζοντας την επιτακτική ανάγκη προσέλκυσης νέων, άξιων και σύγχρονα εκπαιδευμένων επιστημόνων στα Πανεπιστήμια.
Ο κ. Τίμος Σελλής, Επιστημονικός Υπεύθυνος της Μονάδας Αρχιμήδης, ήταν ο επόμενος συντονιστής της πολύ ενδιαφέρουσας συζήτησης που αναπτύχθηκε για τα Μεγάλα Δεδομένα και τις Επιστήμες Ζωής. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε, τα δεδομένα που φέρουν τη μεγαλύτερη αξία είναι αυτά που περιγράφουν ανθρώπινη δραστηριότητα. Ωστόσο αυτά τα δεδομένα παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες προκλήσεις στη διαχείριση και επεξεργασία τους. Για την ορθότερη αξιοποίηση τους και την αντιμετώπιση των προκλήσεων, τα δεδομένα αυτά θα πρέπει να είναι κατανεμημένα. Η εφαρμογή ρυθμιστικού πλαισίου σε συνδυασμό με την έμπειρη διαχείρισή τους παρέχουν στα συστήματα ανάλυσης πολύτιμα στοιχεία. Όπως αναφέρθηκε ως επιστέγασμα, τα Μεγάλα Δεδομένα αποτελούν τον θεμέλιο λίθο στον τομέα της υγείας και την κορωνίδα του αντίστοιχου Εθνικού Ηλεκτρονικού Φακέλου, η αξιοποίηση του οποίου οδηγεί στην καλύτερη πρόληψη και πρόβλεψη.
Ένας μεγάλος τομέας ενασχόλησης του Αθηνά είναι τα Μεγάλα Γλωσσικά Μοντέλα. Άλλωστε στο Ερευνητικό Κέντρο έχει αναπτυχθεί το πρώτο ανοιχτό ΜΓΜ για την Ελληνική γλώσσα. Το θεματικό πάνελ που συντονίστηκε από τον κ. Στέλιο Πιπερίδη, επιχείρησε να ρίξει φως στα διάφορα μοντέλα που αναπτύσσονται και αποτελούν παραγωγικούς βοηθούς σε διάφορους τομείς δραστηριότητας, επιχειρηματικότητας και έρευνας. Στη συζήτηση αναλύθηκαν τα επιμέρους εξειδικευμένα γλωσσικά μοντέλα, τα οποία λειτουργούν μεμονωμένα ή και συνδυαστικά προκειμένου να δώσουν λύσεις σε ειδικότερα προβλήματα, καθώς και τα πολυτροπικά μοντέλα, με χρήση στην ιατρική και τα αυτόματα συστήματα. Αναλύθηκαν οι κίνδυνοι που εντοπίζονται στα ΜΓΜ και τονίστηκαν οι λόγοι που καθιστούν απαραίτητη τη δημιουργία τους για γλώσσες όπως η Ελληνική.
Η κα Ευγενία Μπόζου, Επικεφαλής Κυβερνητικών Υποθέσεων και Δημόσιας Πολιτικής για την Google στην Ελλάδα, την Κύπρο και τη Μάλτα, επεσήμανε στην ομιλία της ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην τεχνολογική πρόοδο. Όπως ανέφερε, στη Google, χρησιμοποιούν τη δύναμη της Τεχνητής Νοημοσύνης, προκειμένου να επιταχύνουν τις τεχνολογικές εξελίξεις και να βελτιώσουν τη ζωή περισσότερων ανθρώπων. Εργαλεία όπως το AlphaFold, το Neuroglancer, ή το GraphCast είναι ελεύθερης πρόσβασης ανοιχτά συστήματα με δυνατότητα να ωφελήσουν όλη την ανθρωπότητα.
Το τελευταίο πάνελ του Athena Forum 2024, με συντονιστή τον Νάσο Κατσαμάνη Κύριο Ερευνητή στο Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου, ανέλαβε να φωτίσει ένα από τα πιο κρίσιμα στάδια της καινοτομίας και των ερευνητικών αποτελεσμάτων: τη διάσχιση της Κοιλάδας του Θανάτου και την επίτευξη του πολυπόθητου Product-Market fit. Ποια χαρακτηριστικά συνθέτουν μια επιτυχημένη επιχειρηματική ομάδα; Ποιοι είναι οι καθοριστικοί παράγοντες που έρχονται να προστεθούν για την επιτυχημένη ανάπτυξή της; Ποιος ο ρόλος των μελών και ποιος του Ερευνητικού Κέντρου για την ενδυνάμωση του επιχειρηματικού εγχειρήματος; Εργαλεία, στάδια και ανασταλτικοί παράγοντες όπως η Μυωπία Σκοπού, και η απουσία Freedom to Operate αναλύθηκαν διεξοδικά από ένα ισχυρό πάνελ με σημαντική εμπειρία από το πέρασμα της Κοιλάδας του Θανάτου – τροφή για σκέψη στο κλείσιμο μιας μοναδικής συνύπαρξης της έρευνας με το κοινό.
Η ημερίδα ολοκληρώθηκε, με τον Πρόεδρο και Γενικό Διευθυντή του Αθηνά Καθηγητή κ. Γιάννη Εμίρη. Ένα από τα χαρακτηριστικά του Αθηνά, όπως επεσήμανε, είναι η εθνική του εμβέλεια, υπογραμμίζοντας ότι η δυναμική που έχει επιδείξει και η ανάπτυξη που έχει σημειώσει τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν οδηγήσει σε διπλασιασμό του, τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε οικονομικά μεγέθη, με αποτέλεσμα την επιτακτική ανάγκη αναβάθμισης των υφιστάμενων εγκαταστάσεων. Τόνισε, πως η αποστολή του Αθηνά έχει επίκεντρο την εφαρμοσμένη έρευνα με ταυτόχρονη αφοσίωση στην βασική έρευνα, την οποία επιδιώκει να καλλιεργεί ως θεμέλιο για την παραγωγή καινοτομίας, με πολύ σημαντικά αποτελέσματα για την κοινωνία, τον πολιτισμό, την ποιότητα ζωής και την αειφορία. Ο Πρόεδρος του Αθηνά κλείνοντας την ομιλία του υπογράμμισε: «Στο Αθηνά θέλουμε να συνεχίσουμε να βοηθάμε τη χώρα, παρέχοντας πολύ ισχυρές τεχνολογίες, με υπευθυνότητα.»
Σημαντική υπήρξε και η δικτύωση που ακολούθησε με το πέρας των ομιλιών στο φουαγιέ του μουσείου. Στο χώρο αυτό, καθ’ όλη τη διάρκεια της ημερίδας, ερευνητές του Αθηνά παρουσίαζαν τα τεχνολογικά τους εκθέματα στο κοινό του Athena Forum 2024.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε κάθε ενότητα που σας ενδιαφέρει στο κανάλι στο Youtube.
Φωτογραφικά στιγμιότυπα από το Athena Forum 2024 μπορείτε να δείτε στο λογαριασμό του Αθηνά στο Flickr.
