Στο Panel ΙV με θέμα «Private Investing in Greece» του 5ου συνεδρίου Θεσμικής Διαχείρισης συμμετείχαν οι κ.κ. Νικόλας Χρυσανθόπουλος, Senior Partner, Member of the Investment Committee, EOS Capital Partners Α.Ε.Δ.Ο.Ε.Ε., Γιώργος Μαυρίδης, Πρόεδρος, SouthBridge Advisors Α.Ε.Δ.Ο.Ε.Ε., Περικλής Μαζαράκης, Managing Partner, Golden Age Capital. Συντονιστής ήταν ο κ. Μάρκος Βερέμης, Εταίρος Big Pi Ventures.
Στην διαπίστωση ότι η αγορά equity fund είναι πολυ μικρή στην Ευρώπη (0,5% του ΑΕΠ) ή την Ελλάδα (0,2% του ΑΕΠ) έναντι των ΗΠΑ (3,5 με 5% του ΑΕΠ) ο κ. Χρυσανθόπουλος, δήλωσε αισιόδοξος ότι όλα βαίνουν καλώς:
“Ας αναλογιστούμε πού βρισκόταν ο κλάδος το 2016 πού είναι τώρα. Θα δούμε ότι υπάρχει μια μεγάλη η αλλαγή. Τα υπό διαχείριση κεφάλαια που έχουμε, έχουν τετραπλασιαστεί. Αν βάλεις μέσα και την Αναπτυξιακή Τράπεζα τα ποσά είναι πάνω από δύο δις. Επίσης παρατηρούμε έναν υπερδιπλασιασμό των ομάδων που ασχολούνται με το αντικείμενο. Το πιο σημαντικό είναι πώς το μοντέλο που υιοθέτησε η αναπτυξιακή τράπεζα, είναι το fund of funds, είναι ένα μοντέλο που στον βαθμό λειτουργεί σωστά, αυτό δίνει μια άλλη ώθηση στο deployment, στη μεγέθυνση και στον αριθμό των ατόμων που μπορείς να προσελκύσεις”.
Ένα δεύτερο θετικό στοιχείο που επεσήμανε ο κ. Χρυσανθόπουλος είναι η αποδοχή του asset class που “το βλέπουμε σε επίπεδο και θεσμικών και ιδιωτών επενδυτών. Στην Ελλάδα αυτή η εξέλιξη βοηθά καθώς η χώρα έχει στρώσει τα θέματα του πολιτικολυ ρίσκου και υπάρχουν πλέον πολλές επιλογές”.
Στα αρνητικά που διαβλέπει στην αγορά ο κ. Χρυσανθόπουλος έδωσε έμφαση στο “επόμενο βήμα, πρέπει ο κλάδος να γίνει εξωστρεφής ως προς το από πού σηκώνει λεφτά. Προς το παρόν αυτό συμβαίνει μέσω ελληνικών πηγών κεφαλαίων. Σταδιακά αυτό πρέπει να αλλάξει, αν θέλουμε μια πιο βιώσιμη λειτουργικότητα.
Στο ερώτημα τι μπορούμε να κάνουμε παραπάνω έτσι ώστε η αγορά να διευρυνθεί και να μεγαλώσει ο Senior Partner, Member of the Investment Committee, EOS Capital Partners Α.Ε.Δ.Ο.Ε.Ε. απάντησε:
Θα αναφερθώ στην στρατηγικη, ο κλάδος έκανε βήματα ωρίμανσης από το 2016 και εν πολλοίς μεγάλωσε ποσοτικά. Παράλληλα δημιουργήθηκαν και continuity σχήματα, με παρελθόν παρόν και μέλλον. Είναι σίγουρα σημαντικό να έχεις άρρηκτα δεμένη την επιτυχία με το fund που διαχειρίζεσαι. Το continuity από την άλλη, ορίζει ότι ως διαχειριστές πρέπει να μεριμνούμε ώστε το μέγεθος και τα verticals που διαχειριζόμαστε να γινουν μεγαλύτερα. Αυτό κατ΄επέκταση σημαίνει ότι πρέπει να μπορείς να διαχειριστείς πάνω από ένα asset class στο private, να συγκριθείς με τους ξένους επενδυτές.
Ισως ένας τρόπος να γίνουν μεγαλύτερα τα σχήματα και να κρατήσουν τη δυναμική των νέων ανθρώπων, είναι να χρησιμοποιείς την αξία μιας μεγαλύτερης πλατφόρμας, τις common platforms. Θα υπάρχουν βέβαια πάντα και οι νεοφυείς ομάδες που θα πηγαίνουν το σύστημα παρακάτω.
Στα προβλήματα που εντοπίζει στην αγορά ο κ. Μαυρίδης είναι μεταξύ άλλων το γεγονός πως “τα ποσά που ζητάμε παραείναι μικρά και οι ξένοι επενδυτές χάνουν το ενδιαφέρον τους. Το fundraising είναι δύσκολο, μετά υπάρχει το track record που είναι πιο εύκολο”.
Ο κ. Μαυρίδης διακρίνει μια μεγάλη αλλαγή στα funds της μεσαίας αγοράς:
Παλαιότερα τα funds της μεσαίας αγοράς ήμασταν λίγα και προσπαθούσαμε να εκπαιδεύσουμε την αγορά. Πλέον έχουμε διαφορετικές επενδυτικές στρατηγικές και στελέχη από άλλους κλάδους που έρχονται σε εμάς. Όλο αυτό είναι στρατηγικά οφέλιμο το μέλλον. Παλαιότερα, έπρεπε να βρούμε μια εταιρεία και να την περιφέρουμε σαν πολύφερνη νύφη για να εξασφαλίσουμε κεφάλαια. Πλέον υπάρχουν funds διαφόρων ειδών, με ενεργά family offices που είναι πιο δυναμικά.Έχουμε επίσης ένα exit path που στο παρλθόν δεν ήταν αυτονόητο”.
Παρόλ’ αυτά, συνέχισε “υπάρχει μια μη εκπληρωμένη προφητεία ή μια θέληση. Δυστυχώς η ζήτηση για επενδύσεις είναι χλιαρή. Δεν κάνουμε επενδύσεις γιατί μάλλον δεν βλέπουμε μέλλον”.
Για τον κ. Μαυρίδη το growth prosperty είναι σημαντικό. “Η πρόκληση που θα αντιμετωπίσουμε είναι να διαβάσουμε σωστά τα σημάδια και να τοποθετηθούμε έξυπνα στον επόμενο οικονομικό κύκλο”.
Σχετικά με την αγορά στην Ελλάδα σχολίασε:
H ελλάδα είναι μια νεαρή οικονομλία με νεαρούς επιχειρηματίες όσον αφορά στο mentality. Οι εταιρείες είναι επεχειρησιακεντρικές, οι επαγγαλματίες- στελέχη είναι λίγα. Αυτό που έχουμε δει στην πράξη είναι ότι ο επιχειρηματίας είναι ένας αθλητής. Όταν αποφασίζει να βάλει επενδυτή στην εταιρεία του, του βγαίνει η έννοια του πρωταθλητισμού. Χαρακτηριστικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της μεσαίας επιχειρησης είναι το επιχειρηματικό δαιμόνιο. Αν του ξυπνήσεις τον πρωταθλητισμό, σε συνδυασμό με το επιχειρηματικό δαιμόνιο, ο επιχειρηματίας μπορεί να κάνει θαύματα. Αυτή είναι και η συμβολή μας στο doing business.
Και συνέχισε:
Eμείς βοηθουμε τον επιχειρηματία κυρίως σε ποιοτικό επίπεδο. κάνουμε growth capital, σημαντική είναι η στήριξη του επιχειρηματία με ποιοτικά στοιχεία. Δύο είναι οι πυλώνες που ενα fund επηρεάζει τις εταιρείες:
1.Κεφαλαιακό όφελος, ως χρονικός επιταχυντής, το timing μπορεί να προσφέρει τεράστια στρατηγική αξία
2. Τα επενδυτικά κεφάλαια κινητοποιούν και άλλα κεφάλαια. Ταυτόχρονα ένα επενδυτικό κεφάλαιο διαμορφώνει και μια πιο ποιοτική εικόνα της εταιρείας.
Σχετικά με τις στρατηγικές που αφορούν τα μεσαίου μεγέθους funds, ο ίδιος σχολίασε: Τα μεγάλα funds που είναι πολυεθνικά, έχουν μπει ήδη στην Ελλάδα. Εγώ βλέπω ως ευκαιρία όχι να συνασπιστούμε αλλά να ταϊζουμε αυτούς τους “καρχαρίες” με φρέσκα ψαράκια. Να διαμορφώνουμε προϊόντα για τους επόμενους παίκτες τα funds της μικρομεσαίας αγοράς. Έχουμε τη δυνατότητα ανάπτυξης γιατί στο αντικείμενό μας δεν έχουν γίνει μεγάλα πράγματα. Τώρα έχουμε μια σοβαρή υποδομή και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Αυτό που έλειπε ήταν σοβαροί άνθρωποι και σοβαρές εταιρείες επενδυτικές”.
Στις πρώτες εντυπώσεις του από την αγορά της Ελλάδας, έπειτα από την επιστροφή του πό τις ΗΠΑ αναφέρθηκε στην έναρξη της τοποθέτησής του ο κ. Μαζαράκης:
“Είμαστε νεόφυτοι στο οικοσύστημα είμαστε στα τελικά στάδια του fund raising. Όταν σκεφτόμασταν να ξεκινήσουμε, αναλογιστήκαμε πώς θα μπορούσαμε να διαφοροποιηθούμε. Εμείς στοχεύουμε να πάρουμε το πλειοψηφικό πακέτο ή ένα μεγάλο μειοψηφικό πακέτο μιας εταιρείας με minority rights. Επιδιώκουμε να προσφέρουμε στους ιδιοκτήτες κάτι διαφορετικό, με τεχνογνωσία, και να προσφέρεουμς προστιθέμενη αξία σε
καλές ελληνικές εταιρείες των 2 – 10 εκατ. Επιδιώκουμε να αγοράσουμε μια πλατφόρμα με μικροτερες εταιρείες, που είναι σε κατακερματισμένες αγορές, να τις ενσωματώσουμε με operating support και να τις κάνουμε κάτι πιο μεγάλο που θα βγει έξω από την Ελλάδα. Όταν θα φύγουμε απο τις επνδύσεις αυτές το εύρος των ενδεχόμενων αγοραστών θα είναι πιο πλατύ, θα έχει έκταση σε 3-4 χώρες αλλά θα υπάρχει και exit multiple με 3 φορές πιο υψηλό πολλαπλασιαστή.
Στα θετικά που βλέπει στην ελληνική αγορά ο κ. Μαζαράκης συμπεριέλαβε
Το γεγονός ότι υπάρχει μια αλλαγή νοοτροπίας στην Ελλάδα, “το επιχειρείν δεν είναι κακή λέξη. Οι επιχειρηματίες θέλουν να μεγαλώσουν τις εταιρείες τους, θέλουν να γίνουν κάτι πολύ πιο μεγάλο ακόμα και οι οικογενειακές επιχειρήσεις το επιζητούν αυτό. Εδω βλέπουμε μια τεράστια ευκαιρία να μπορέσεις να έχεις ορισμένες οικονομίες κλίμακας”.
Στα αρνητικά, συμπεριέλαβς την παρέμβαση του δημοσίου “μπαίνει πολύ μες τη ζωή σου και σε ελέγχει παρόλο που η γραφειοκρατία με το digitalization είναι σε καλό δρόμο. Ένα δεύτερο αρνητικό στοιχείο είναι η πρόσβαση σε χρηματοδότηση η οποία είναι εύκολη σε μεγάλες εταιρείες, οι μικρές όμως, δεν έχουν πρόσβαση”.
Αναφορικά με τις ευκαιρίες που ανοίγονται στην ελλάδα, έθεσε το εξής ζήτημα:
Yπάρχουν 5.200 ελληνικές εταιρείες, το πρόβλημα είχα πριν αποφασίσω να κάνω αυτό το βήμα ήταν η ανησυχία αν θα βρούμε εταιρείες καλές να επεδνύσουμε και αν θα θέλουν οι επιχειρήσεις αυτές να δώσουν πάνω από 40% με minority rights. Αυτόν τον προβληματισμό δεν τον έχω πια. Είναι πάρα πολύ ανοιχτό το πεδίο υπάρχουν 5.200 εταιρείες με πάνω από 1 εκατ. ebitda. Αν βγάλεις όσες σχετίζονται με δημόσιο, καλές εταιρείες που ο ιδιοκτήτης πιστεύει ότι έχει evaluation 5 φορές μεγαλύτερο από ό,τι στην πραγματικότητα, ή εταιρείες που ο ιδιοκτήτης πιστεύει ότι τα ξέρει όλα, πάνω από τις μισές, είναι πρόθυμες για να συζητήσουν. Εμείς θέλουμε να κάνουμε 8 επενδύσεις.
Υπάρχουν ευκαιρίες αλλά πρέπει να προσφέρεις κι εσύ κάτι που θα βλέπουν και θα αξιολογήσουν. Και παρατηρώ ότι κάποιες έχουν πιάσει ταβάνι όσον αφορά το growth, αυτές οι εταιρείες πρέπει να πάνε εξωτερικό”.
Και κατέληξε:
Πλεον υπάρχει μια στρατιά από operating partners που δημιουργούν ένα στρατηγικό πλάνο, το executional road map και εξετάζουν τι πρέπει να κάνουμε. Συντάσσουν τριμηνιαία portfolio reviews, human capital reviews κλπ. Σε μια εταιρεία μικρήαυτά περιττεύουν. Αν έχεις το 5% μιας εταιρείας είναι πάλι περιττό. Μεγάλη πρόκληση είναι αφενός να μπορέσεις να κάνεις ένα value creation και αφετέρου να είναι δεκτικός ο ιδιοκτήτης να σε φέρει μέσα με ένα 40%, 50%, ή και 60 % equity state.
©Ελένη Παπαδάκη/PHOTOPRESS Θ&Α Αναγνωστόπουλοι
