Οι δραματικές επιπτώσεις της καταιγίδας “Daniel” στη Θεσσαλία, στην καρδιά της αγροτικής Ελλάδας, αποτέλεσαν ένα γεγονός που πραγματικά συγκλόνισε τη χώρα μας.
Ο “Daniel” προκάλεσε πρωτόγνωρες καταστροφές στις υποδομές, στις καλλιέργειες και στις περιουσίες των κατοίκων της περιοχής, οι οποίοι καλούνται ουσιαστικά να ξαναχτίσουν τις ζωές τους από την αρχή.
Η Νέα Γεωργία Νέα Γενιά, έχοντας άρρηκτους δεσμούς με τους ανθρώπους του αγροδιατροφικού κλάδου, στο πλαίσιο σειράς πρωτοβουλιών που θα αναλάβει για τη στήριξη των πληγέντων, απηύθυνε πρόσκληση στο δίκτυο των συνεργατών της, προκειμένου να συμμετάσχουν στη συλλογική έκδοση με τίτλο: Μετά την καταιγίδα: Τα βήματα ανασυγκρότησης του αγροδιατροφικού τομέα της Θεσσαλίας, στον απόηχο του “Daniel”.
Στόχος της έκδοσης είναι να αποτελέσει το βήμα, ώστε οι ηγέτες, γνώστες και επαγγελματίες του κλάδου να μοιραστούν τις προτάσεις τους αναφορικά με τις αναγκαίες ενέργειες που πρέπει να πραγματοποιηθούν, προκειμένου να ανασυγκροτηθεί ο παραγωγικός ιστός του θεσσαλικού κάμπου και να μπει σε τροχιά ανάκαμψης.
- «Η καταστροφή από την καταιγίδα Daniel αποτέλεσε ένα ιστορικό σημείο καμπής. Η χώρα μας για πρώτη φορά χτυπήθηκε με τέτοια σφοδρότητα από την κλιματική κρίση. Ανθρώπινες ζωές χάθηκαν, χιλιάδες συμπολίτες μας απώλεσαν μέσα σε μια στιγμή την περιουσία τους και τον βιοπορισμό τους. Σημαντικές αστικές και περιφερειακές υποδομές αποσαθρώθηκαν, ενώ η οικολογική ισορροπία της περιοχής διαταράχθηκε σημαντικά. Ταυτόχρονα, δέχτηκε ισχυρό πλήγμα ένα σημαντικό τμήμα του παραγωγικού ιστού της πατρίδας μας, καθώς το αγροτικό ΑΕΠ στη Θεσσαλία προσεγγίζει το 1 δισ. ευρώ και αποτελεί το 14% της συνολικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στη χώρα από γεωργία, κτηνοτροφία και αλιεία.
- Ενδεικτικά, η Θεσσαλία παράγει το 1/3 των βασικών δημητριακών της χώρας και άνω του 50% των βασικών οσπρίων, είναι πρώτη σε παραγωγή βιομηχανικών φυτών (βαμβάκι, τομάτες) και παράγει το 19% των κτηνοτροφικών φυτών και το 36% του πρόβειου κρέατος, ενώ πρέπει να υπογραμμιστεί ότι αποτελεί τη μεγαλύτερη μελισσοκομική περιφέρεια.
- Η Θεσσαλία, επίσης, επηρεάζει την παραγωγική ικανότητα και άλλων Περιφερειών και κλάδων της οικονομίας, καθώς τροφοδοτεί με ζωοτροφές την κτηνοτροφία και με πρώτες ύλες τη βιομηχανία της μεταποίησης»,
σχολιάζει η CEO του Οργανισμού Νέα Γεωργία Νέα Γένια, Έφη Λαζαρίδου.
Συνεχίζοντας επισημαίνει:
- «Απέναντι μας έχουμε, λοιπόν, ένα σοβαρό φάσμα κινδύνων. Μεταξύ αυτών, τον φόβο της οριστικής απώλειας μέρους της αγροκτηνοτροφικής παραγωγικής δυνατότητας της χώρας μας, τον φόβο μιας πιθανής επισιτιστικής κρίσης και, βέβαια, σε τοπικό επίπεδο, την απειλή αποδυνάμωσης του κοινωνικού ιστού της Θεσσαλίας από ενδεχόμενη έξοδο των κατοίκων της από την περιοχή και εγκατάλειψη των παραγωγικών τους δραστηριοτήτων.
- Οφείλουμε να αντιληφθούμε ότι καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε κάτι πρωτόγνωρο σε μέγεθος και ότι το εγχείρημα αποκατάστασης των ζημιών που προκάλεσε το βίαιο αυτό φυσικό φαινόμενο είναι τιτάνιων διαστάσεων. Εμείς στη Νέα Γεωργία Νέα Γενιά, υπηρετώντας τον αγροδιατροφικό τομέα με προσήλωση και συστηματικότητα εδώ και πέντε χρόνια, γνωρίζουμε τι σημαίνει για τις ζωές των πληγέντων η καταστροφή που επήλθε. Δεν υπάρχει χρόνος. Τα νοητικά και υλικά κεφάλαια που διαθέτει η χώρα είναι αναγκαίο να επικεντρωθούν στην ουσιαστική αποκατάσταση της Θεσσαλίας. Με αυτό τον σκοπό δημιουργήθηκε ο παρών συλλογικός τόμος από το δίκτυο συνεργατών του οργανισμού μας, ως μια πρώτη προσπάθεια να καταγραφούν όσο γίνεται πιο αναλυτικά πτυχές των συνεπειών της καταιγίδας Daniel, καθώς και να προταθούν ενέργειες προς άμβλυνση των συνεπειών της και την δημιουργία προοπτικών ανασυγκρότησης.
- Οι συμμετέχοντες αρθρογράφοι στον τόμο διαθέτουν ποικίλο επαγγελματικό και ακαδημαϊκό υπόβαθρο, και ο κάθε ένας από το δικό του γνωστικό αντικείμενο γνωρίζει σε βάθος τις ανάγκες του αγροδιατροφικού κλάδου. Γεγονός που καθιστά πολύτιμη τη συμβολή τους και ουσιαστικές τις προτάσεις και τις ιδέες που καταθέτουν».
Δίνοντας το δικό της μήνυμα αισιοδοξίας, η CEO του Οργανισμού αναφέρει:
- «Μέσα από τις ιδέες γεννιέται και η ελπίδα. Η ελπίδα ότι θα ανατάξουμε τις παραγωγικές μας δυνατότητες βελτιστοποιώντας τες όσον αφορά τη βιωσιμότητα, την ευημερία των τοπικών κοινωνιών και την προετοιμασία για τις προκλήσεις του μέλλοντος. Εμείς στην Νέα Γεωργία Νέα Γενιά έχουμε δεσμευτεί να τις προβάλλουμε και στο μέτρο των δυνατοτήτων μας να τις αξιοποιήσουμε. Γιατί δεν περισσεύει κανείς και τίποτα στην προσπάθεια που πρέπει να γίνει για την αποκατάσταση της θεσσαλικής γης».
Η άποψη του Οργανισμού Νέα Γεωργία Νέα Γενιά
– Οι προκλήσεις της επόμενης ημέρας
Είναι ανάγκη να αναπληρώσουμε το έλλειμμα που θα προκύψει από το αγροτικό ΑΕΠ της Θεσσαλίας και να αποτρέψουμε το ενδεχόμενο επισιτιστικής κρίσης.
Η αγροδιατροφή: γεωργία και ο κλάδος του τροφίμου αποτελούν τον 2ο μεγαλύτερο εργοδότη στη χώρα μετά τον τουρισμό με συνολική συνεισφορά στο ΑΕΠ που πλησιάζει το 9%.
Η Θεσσαλία αποτελεί μία από τις βασικές περιοχές γεωργικής παραγωγής στη χώρα. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το 2020 το αγροτικό ΑΕΠ στη Θεσσαλία προσέγγισε το 1 δισ. ευρώ και αντιστοιχούσε στο 14% της συνολικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στη χώρα από γεωργία, κτηνοτροφία και αλιεία. Σε εθνικό επίπεδο, η Θεσσαλία παράγει το 1/3 της χώρας σε βασικά δημητριακά, είναι πρώτη στην παραγωγή βιομηχανικών φυτών, όπως βαμβάκι και τομάτες, παράγει το 19% κτηνοτροφικών φυτών και αποτελεί τη μεγαλύτερη μελισσοκομική περιφέρεια.
Είναι προφανές ότι οι η πρόσφατη καταστροφή πλήττει σημαντικά το ΑΕΠ της Θεσσαλίας, μέσω τόσο του προκαλούμενου ελλείμματος στη γεωργική παραγωγή όσο και της συνεπακόλουθης υποχώρησης της μεταποιητικής, αλλά και γενικότερα οικονομικής και εμπορικής δραστηριότητας στο τρόφιμο, λόγω έλλειψης πρώτων υλών, καταστροφής εξοπλισμού και εγκαταστάσεων.
Τι πρέπει να γίνει:
1. Αντιμετώπιση της άμεσης απειλής εσωτερικής μετανάστευσης και ερημοποίησης των περιοχών που πλήγηκαν. Υπάρχει σοβαρή και άμεση απειλή εσωτερικής μετανάστευσης. Ειδικά για παραγωγούς και κατοίκους που βρίσκονται σε παραγωγικές ηλικίες και πλήττονται για δεύτερη φορά, έχοντας ήδη βιώσει την καταστροφή μετά τον κυκλώνα Ιανό.
Είναι επιτακτική, εθνική προτεραιότητα να εξασφαλίσουμε την επιβίωση των κοινοτήτων της υπαίθρου που στηρίζουν την επισιτιστική επάρκεια της χώρας. Σε αυτή την κατεύθυνση, χρειάζονται ουσιαστικά μέτρα, προκειμένου οι κάτοικοι να παραμείνουν στον τόπο τους και να συνεχίσουν την επαγγελματική και παραγωγική τους δραστηριότητα. Πέρα από τις αυτονόητες αποζημιώσεις και την αποκατάσταση των υποδομών (δημόσιων, επαγγελματικών, κατοικιών), είναι κρίσιμο να γίνει αξιολόγηση, πρόβλεψη και ενδεχόμενος επανασχεδιασμός του αναπτυξιακού μοντέλου της περιφέρειας της Θεσσαλίας, αλλά και συνολικά στην επικράτεια, με βάση τα Περιφερειακά Σχέδια Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή και τις προβλέψεις για τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Αυτό μπορεί να επιφέρει ανάγκη για περαιτέρω υποδομές (αντιπλημμυρικά κ.α.), αλλά και ενδεχόμενη ανάγκη για μετεγκατάσταση αγροτικών εκμεταλλεύσεων και μεταποιητικών επιχειρήσεων σε ασφαλέστερες περιοχές. Επιπλέον, είναι αναγκαίο να γίνει συντονισμένη προσπάθεια χρηματοδότησης της επανεκκίνησης της αγροτικής οικονομίας με συνδυαστικές πρωτοβουλίες, σύγχρονα αναπτυξιακά εργαλεία και επιδοτήσεις που θα συνδράμουν στην αποκατάσταση των ζημιών, τον εκσυγχρονισμό και την τεχνολογική αναβάθμιση της παραγωγικής διαδικασίας, αλλά και την ουσιαστική θωράκιση από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Επιπλέον, είναι αναγκαία η ψυχοκοινωνική υποστήριξη των κοινοτήτων που έχουν πληγεί, προκειμένου οι άνθρωποι να διαχειριστούν τις συνέπειες της τραγικής αυτής συνθήκης, να ενδυναμωθούν και να επανεκκινήσουν την επαγγελματική τους δραστηριότητα με το βλέμμα στο μέλλον.Για όλα τα παραπάνω, είναι αναγκαία η συνεργασία πολιτείας, θεσμικών φορέων, χρηματοδοτικών φορέων, κοινωνίας των πολιτών, επιχειρήσεων, συνεταιρισμών, αυτοδιοίκησης.
2. Ανάγκη να στηρίξουμε συνολικά την αγροτική παραγωγή στη χώρα προκειμένου να μειώσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και να διαχειριστούμε την απειλή επισιτιστικής κρίσης
Οι αγρότες είναι διαχειριστές του φυσικού περιβάλλοντος, οφείλουμε να τους δώσουμε τα εργαλεία και να τους ενδυναμώσουμε, προκειμένου να είναι μέρος της λύσης όσον αφορά τις απειλές της κλιματικής κρίσης και της όποιας ενδεχόμενης επισιτιστικής κρίσης. Το γεγονός ότι το έλλειμμα παραγωγής στη Θεσσαλία προβλέπεται να έχει αλυσιδωτές συνέπειες σε όλη την αλυσίδα του συστήματος τροφίμων, κάνει ακόμη επιτακτικότερη την ανάγκη να στηρίξουμε συνολικά την αγροτική παραγωγή σε όλη την επικράτεια.
Είναι εθνική προτεραιότητα να υπάρξουν πρωτοβουλίες στα εξής πεδία:
– Εκπαίδευση και διάχυση σε κλιματικά έξυπνες πρακτικές ανά κλάδο προτεραιότητας σε κάθε περιφέρεια.
– Οριζόντια εκπαίδευση παραγωγών σε θέματα προετοιμασίας, πρόληψης, αντιμετώπισης και διαχείρισης φυσικών καταστροφών όσον αφορά το ζωικό και φυτικό κεφάλαιο, τον εξοπλισμό και τις επαγγελματικές υποδομές τους.
– Προώθηση της συνεργατικής κουλτούρας με την ενδυνάμωση των ήδη υπαρχόντων ομάδων παραγωγών και συνεταιρισμών και την ένταξη περισσότερων παραγωγών σε αυτούς, καθώς και την στήριξη δημιουργίας νέων. Με τον τρόπο αυτό, θα εξασφαλιστούν οικονομίες κλίμακος, θα δημιουργηθούν ασφαλέστερες οικονομικές και εμπορικές συνθήκες και θα αναπτυχθούν περισσότερες ευκαιρίες απασχόλησης.
– Επανασχεδιασμός του συστήματος γεωργικών ασφαλίσεων, ώστε να δίνει έμφαση όχι μόνο στη διαδικασία των αποζημιώσεων, αλλά και στην προώθηση των ενεργειών πρόληψης των καταστροφών.
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΤΗΣ ΑΙΓΟΠΡΟΒΑΤΟΤΡΟΦΙΑΣ
Ειδικής μέριμνας οφείλουν να τύχουν οι κτηνοτρόφοι, προκειμένου να μην οδηγηθούν στην εγκατάλειψη του επαγγέλματος. Ειδικά όσοι για δεύτερη φορά πλήττονται μέσα σε λίγα χρόνια. Σημειώνεται ότι ο κλάδος της αιγοπροβατοτροφίας της Θεσσαλίας τροφοδοτεί με 19,4% του πρόβειου γάλακτος και 13,7% του αιγείου γάλακτος (ΕΛΣΤΑΤ, 2019) την παραγωγή φέτας, ενός προϊόντος-πρεσβευτή της χώρας. Οι πρωτοβουλίες είναι σκόπιμο να περιλαμβάνουν:
– Άμεση κτηνιατρική μέριμνα και παροχή ζωοτροφών στις πληγείσες εκμεταλλεύσεις όπου επέζησε ζωικό κεφάλαιο, προκειμένου αυτό να διασωθεί. Ελλοχεύουν κίνδυνοι από το στρες των ζώων και από ασθένειες, λόγω των δυσμενών συνθηκών που επικρατούν ακόμη.
– Αναπλήρωση ζωικού κεφαλαίου και ζωοτροφών σίτισης του για ικανό χρονικό διάστημα, ώστε να επανεκκινήσουν οι πληγείσες φάρμες. Είναι ανάγκη να αξιολογηθεί άμεσα η δυνατότητα αναπλήρωσης με εντός Ελλάδας αγοραπωλησίες ή να διερευνηθεί ενδεχόμενο διακρατικών συμφωνιών για διευκόλυνση εισαγωγών ζωικού κεφαλαίου από όμορες χώρες.
– Συμβουλευτική υποστήριξη τόσο σε τεχνικά θέματα στην εκτροφή (ευζωία / αναπαραγωγή / γαλακτοπαραγωγή) όσο και στην επιχειρηματική διαχείριση των εκμεταλλεύσεων, προκειμένου να καταστούν γρήγορα οικονομικά βιώσιμες.
– Ίδρυση και λειτουργία οργανωμένων κτηνοτροφικών πάρκων.
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ
Για τη Νέα Γεωργία Νέα Γενιά, ο κλάδος της μελισσοκομίας είναι στρατηγικού ενδιαφέροντος και επενδύουμε συστηματικά στον πλήρη μετασχηματισμό του.
Η Θεσσαλία ως η μεγαλύτερη μελισσοκομική περιοχή της χώρας οφείλει να λάβει συνολική υποστήριξη, προκειμένου να επανεκκινήσουν οι μελισσοκομικές εκμεταλλεύσεις και να υποστηριχθεί η αποκατάσταση του οικοσυστήματος.
Οι πρωτοβουλίες είναι σκόπιμο να περιλαμβάνουν:
– Άμεση μέριμνα και συμβουλευτική για τη διάσωση των εναπομεινάντων μελισσοσμηνών.
– Αποκατάσταση μελισσοκομικού κεφαλαίου σε συνεργασία με μελισσοκόμους που δεν έχουν πληγεί, εφαρμογή τεχνικών βασιλοτροφίας για πολλαπλασιασμό των μελισσοσμηνών και βελτιστοποίηση της ανθεκτικότητας και του γενετικού υλικού.
– Υποστήριξη με μελισσοτροφές και εξοπλισμό παραγωγής τους, όπως ζυμωτήρια.
– Συμβουλευτική υποστήριξη τόσο σε τεχνικά θέματα όσο και στην επιχειρηματική διαχείριση των εκμεταλλεύσεων, προκειμένου να καταστούν γρήγορα οικονομικά βιώσιμες.
– Υποστήριξη για την ανάπτυξη και σύγχρονη λειτουργία συνεργατικών σχημάτων, προκειμένου να λειτουργήσουν οι παραγωγοί συλλογικά και να δημιουργηθούν οι συνθήκες για επιχειρηματική ανάπτυξη τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και κλαδικό.
– Ίδρυση και λειτουργία οργανωμένων μελισσοκομικών πάρκων.
