Η πανδημία λειτούργησε ως καταλύτης στον μετασχηματισμό διαδικασιών και επιχειρηματικών μοντέλων, σε πληθώρα οργανισμών ανά τον κόσμο. Στις οικογενειακές επιχειρήσεις, η πανδημία αποτέλεσε έναυσμα για την επιτάχυνση διαδικασιών διαδοχής και επανακατεύθυνσης του επιχειρηματικού μοντέλου την ίδια στιγμή, ανέδειξε τους δεσμούς των οικογενειακών επιχειρήσεων με τις τοπικές κοινότητες και κοινωνίες, αλλά και την μακροπρόθεσμη (και απαλλαγμένη από το άγχος των αποτελεσμάτων τριμήνου) θεώρησή τους για θέματα στρατηγικής ως πολύτιμα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Αυτό ήταν ένα σημαντικό στοιχείο της έρευνας που διεξήγαγε η KPMG σε συνεργασία με το STEP Project Global Consortium, τα αποτελέσματα της οποίας παρουσίασε ο Βαγγέλης Αποστολάκης, Αντιπρόεδρος της KPMG στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του 6ου Family Business Forum, το οποίο φέτος πραγματοποιήθηκε ψηφιακά στις 22 Απριλίου.
Η τέχνη του οικογενειακού επιχειρείν
Εναρμονισμένες με τη διεθνή τάση είναι και οι ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες εμφανίζονται να ενσωματώνουν στο DNA τους τις «πατροπαράδοτες» αξίες του οικογενειακού επιχειρείν, κάνοντας ταυτόχρονα σταθερά βήματα προς τον εκσυγχρονισμό των επιχειρηματικών μοντέλων και την εδραίωση καλών πρακτικών διακυβέρνησης. Αυτό διαπιστώθηκε από τη συζήτηση που έλαβε χώρα στο 6ο Family Business Forum ανάμεσα στους (σε αλφαβητική σειρά) Χρυσούλα Αναστασοπούλου, Υπεύθυνη Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας της ΚΡΙΝΟΣ, Ευθύμη Ευθυμιάδη, Αντιπρόεδρο της REDESTOS – Efthymiadis Agrotechnology Group, Άννα Καμαρίδη, Αντιπρόεδρο της Καμαρίδης GlobalWire, Δημήτρη Σαράντη, Πρόεδρο Δ.Σ. της εταιρείας «ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΕΙΑ» και Παναγιώτη Τσινάβο, Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο της εταιρείας ΚΡΙ-ΚΡΙ με τον Βαγγέλη Αποστολάκη.
Οι εκπρόσωποι των ελληνικών οικογενειακών επιχειρήσεων ανέδειξαν τις έννοιες της υψηλής ποιότητας για τα προϊόντα τους, της συνέπειας απέναντι σε εργαζόμενους, προμηθευτές και την τοπική κοινότητα, της διάθεσης για ανάληψη επιχειρηματικού ρίσκου αλλά και του πνεύματος δέσμευσης (ακόμα και αυτοθυσίας) για την επιχείρηση, από μέρους της οικογένειας ως εγγενή ανταγωνιστικά τους πλεονεκτήματα. Την ίδια στιγμή, οι ελληνικές οικογενειακές επιχειρήσεις εμφανίζονται διατεθειμένες να απομακρυνθούν από τις συνήθεις «εθιμικές» πρακτικές λήψης αποφάσεων, προκρίνοντας τα ξεκάθαρα πλαίσια διακυβέρνησης (όπως είναι το οικογενειακό καταστατικό), τη σύσταση ανεξάρτητων επιτροπών στα διοικητικά συμβούλια, αλλά και τη βούληση να μάθουν από τα λάθη των παλαιότερων γενεών.
Το σαφές πλαίσιο διακυβέρνησης ανέδειξε η Κατερίνα Πολυζώη, Διευθύντρια Family Business στην KPMG στην Ελλάδα, ως μέσο και για την ελαχιστοποίηση των συγκρούσεων εντός των οικογενειών που επιχειρούν. Στην παρουσίασή της ανέλυσε τα αίτια και τις αφορμές για τις οικογενειακές συγκρούσεις και επεσήμανε πώς η υιοθέτηση δομών διακυβέρνησης ενισχύει την ανοιχτή επικοινωνία, ενδυναμώνει τους οικογενειακούς δεσμούς και συμβάλλει στην εποικοδομητική διαχείριση των συγκρούσεων.
Στον συνδυασμό του οράματος και των αξιών των αρχικών ιδρυτών της οικογενειακής επιχείρησης με το τεχνοκρατικό πνεύμα των σύγχρονων αγορών έδωσε έμφαση και ο Δρ. Βασίλης Αποστολόπουλος, CEO Ομίλου Ιατρικού Αθηνών, Πρόεδρος Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών (Ε.ΕΝ.Ε) και Πρόεδρος Ελληνικού Συλλόγου Αποφοίτων του London School of Economics (HAALSE) στον εναρκτήριο χαιρετισμό του.
Ο μακροπρόθεσμος ορίζοντας των οικογενειακών επιχειρήσεων συνάδει απόλυτα με την ανάπτυξη εξαγωγικής δραστηριότητας -αυτός είναι και ένας από τους λόγους που βλέπουμε πληθώρα οικογενειακών επιχειρήσεων να αποκτούν διεθνή χαρακτήρα. Στην παρουσίαση του, ο Μάρκος Τσόγκας, Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Marketing στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς επεσήμανε ότι οι εξαγωγές απαιτούν πνεύμα καινοτομίας, διάθεση για επένδυση (και όχι ευκαιριακή προσέγγιση) και έμφαση στα ήθη των επιμέρους τοπικών αγορών, και οι οικογενειακές επιχειρήσεις διαθέτουν τα στοιχεία αυτά.
Για την ανάγκη θέσπισης διαδικασιών mentoring και onboarding των μελών της οικογένειας στην οικογενειακή επιχείρηση μίλησε η ερευνήτρια και ακαδημαϊκός Claudia Binz Astrachan. Σύμφωνα με την ίδια, πρέπει να διασφαλίζεται ότι τα μέλη της οικογένειας που εισέρχονται στην επιχείρηση διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις οικονομικών και διοίκησης επιχειρήσεων, καθώς, «δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο να συμμετέχουν στις αποφάσεις άτομα που δεν μπορούν να διαβάσουν έναν ισολογισμό». Αναφορικά δε με τις «ήπιες δεξιότητες» (soft skills) διακυβέρνησης οικογενειακών επιχειρήσεων, τόνισε ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι οικογενειακές επιχειρήσεις να μην «δαιμονοποιούν» την αποτυχία.
Και ενώ οι περισσότερες οικογενειακές επιχειρήσεις διαμορφώνουν μια πιο συγκροτημένη θεώρηση για θέματα διαδοχής, είναι γεγονός ότι, το ελληνικό φορολογικό πλαίσιο δεν βοηθά προς αυτή την κατεύθυνση. Σύμφωνα με την Άριελ Μανίκα, Δικηγόρος και Senior Manager στην KPMG στην Ελλάδα, η δυσχέρεια στον εκ των προτέρων υπολογισμό του φόρου στη μεταβίβαση της οικογενειακής επιχείρησης καθιστά δύσκολη την επιλογή του χρόνου μεταβίβασης.
Τα βίντεο των παρουσιάσεων είναι διαθέσιμα δωρεάν στην ψηφιακή πλατφόρμα διεξαγωγής του συνεδρίου και στο KPMG youtube channel.
